مذاکرات غیر مستقیم جمهوری اسلامی با آمریکا در وین برای بازگشت طرفین به توافق هسته ای معروف به برجام بعد از شش دور گفتگو متوقف شده و در باره ی زمان ادامه ی مذاکرات و پایان تحریم ها همه اظهار نظر می کنند غیر از مقامات مسئول جمهوری اسلامی. در تازه ترین خبر، رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داده که دور هفتم مذاکرات به بعد از روی کار آمدن رئیسی موکول شده و تا آن زمان اقدامی در جهت پایان دادن به تحریم ها انجام نخواهد شد.
تاکنون شش دور از مذاکرات غیر مستقیم میان ایران و آمریکا برای احیای برجام، در وین پایتخت اتریش برگزار شده است اما اختلافات بین تهران و واشینگتن همچنان پابرجاست و دو کشور هنوز تاریخی برای دور بعدی گفت‌وگوها اعلام نکرده‌اند.
خبرگزاری بلومبرگ هم روز چهارشنبه، از قول منابعی گزارش داد که دور هفتم مذاکرات برجام احتمالا در نیمه ماه اوت در وین از سر گرفته شود
خبرگزاری رویترز چهارشنبه ۲۳ تیرماه به نقل از یک منبع دیپلماتیک گزارش داد که ایران تا قبل از روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی، آمادگی حضور در دور هفتم مذاکرات احیای توافق هسته‌ای موسوم به برجام در وین، پایتخت اتریش را ندارد.
این منبع در گفت‌وگو با رویترز گفته است: «ایران این مسئله را از طریق مقام‌های اروپایی به‌عنوان میانجی در گفت‌وگوهای غیرمستقیم با آمریکا، به واشنگتن انتقال داده است
از سوی دیگر، خبرنگار شبکه «پی‌بی‌اس» گزارش داد که منبع مورد نظر رویترز، یک مقام ارشد دولتی آمریکا است که گفته تهران به کشورهای اروپایی اطلاع داده که تیم مذاکره‌کننده ایرانی تا بعد از آغاز به کار دولت جدید و اواسط ماه آگوست برای دور هفتم مذاکرات به وین بازنمی‌گردد.
دور ششم مذاکرات وین به منظور احیای برجام روز شنبه ۲۲ خرداد ماه با برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین آغاز شد و همان روز عباس عراقچی در اظهاراتی اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران بدون رسیدن به خواسته‌های کلیدی خودش قطعاً توافق نخواهد کرد. با این حال، تاریخ شروع دور هفتم این مذاکرات هنوز مشخص نشده است
رویترز به نقل از سخنگوی کاخ سفید در گزارش خود نوشته است: “وقتی ایران بعد از انتقال دولت آماده مذاکره شد ما هم آماده از سرگیری مذاکرات در وین هستیم. و علاقه‌مند به گفت‌وگو بر سر نقاط مشترک برای بازگشت به برجام هستیم اما همانطور که آنتونی بلینکن به طور شفاف گفته، این پیشنهاد برای همیشه روی میز نخواهد ماند.
حسن روحانی در تازه‌ترین سخنرانی خود صراحتا اظهار کرد که امکان آن وجود داشت در اسفندماه گذشته تحریم‌ها برداشته شود اما با تصمیماتی که جمهوری اسلامی گرفت تحریم ها ماندگار شد. رئیس جمهور بدون آن که از نقش علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی در سنگ اندازی برای برداشتن تحریم ها سخن بگوید به اصلی از قانون اساسی اشاره کرد که بیانگر نقش خامنه ای در راه اندازی مذاکرات زنجیره ای و تلاش آقاهانه برای عدم دستیابی به توافق برای پایان دادن به تحریم ها است.
بنا بر گزارش رسانه های داخل کشور، ابراهیم رئیسی چند روز بعد از پایان دور ششم مذاکرات وین و قطعیت یافتن معرفی او به عنوان رئیس دولت سیزدهم، علی باقری‌‌کنی و علی حسینی‌‌تاش معاون راهبردی شورای امنیت ملی حکومت را برای افزوده شدن به کمیته پنج نفره مذاکره‌کنندگان اتمی به روحانی معرفی کرد و خواستار حضور فعال آنها در جریان مذاکرات برجام شد.
روزنامه الاخبار با اشاره به شش دور گفتگوهای پیشین در وین افزون بر نقش تعیین کننده ی خامنه ای در طول کشیدن زمان مذاکرات نوشته است: طرف‌های مذاکره کننده می‌گویند اختلافات مهمی همچنان پابرجاست و در عین حال پیشرفت‌هایی هم داشته است. به نظر می‌رسد یکی از دلایل تاخیر در شروع دوره دوم، آن است که ایران در مرحله انتقال قدرت قرار دارد، بدین معنا، موضوعاتی وجود دارد که می‌تواند بر تصمیم گیری تاثیر بگذارد، از جمله آنکه یک کمیته جدید برای نظارت بر تطابق نتیجه مذاکرات وین با سیاست‌های اعلام شده از سوی رهبر جمهوری اسلامی تشکیل شده، انتقال مذاکرات به دولت منتخب ضروری خوانده شده و همچنین سیاست های جدیدی که احتمالا دولت رئیسی در این باره دارد هم لزوما باید در نظر گرفته شود.
پیش از این، هیئت مذاکره کننده ایران به ریاست عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران، پس از بازگشت به تهران، نتیجه مذاکرات را به شورای عالی امنیت ملی انتقال می داد تا تصمیم نهایی گرفته شود. اما با پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری، نتیجه مذاکرات علاوه بر نظر شورای عالی امنیت ملی و هیئت متشکل از نمایندگان این مجلس، مجلس شورای اسلامی و دولت، به نظر دو نماینده از طرف رئیس جمهور منتخب نیز بستگی دارد.
در جلسات بررسی این موضوع، از طرف رئیسی، معاون شورای عالی امنیت ملی در مسائل استراتژیک، علی حسینی تاش و معاون سابق شورای عالی امنیت ملی و مدیر فعلی کمیسیون حقوق بشر در دستگاه قضا، علی باقری حاضرند، که فرد اخیر، یکی از کسانی است که نامش بعنوان گزینه احتمالی برای منصب وزارت خارجه مطرح شده است. علی شمخانی، نماینده شورای عالی امنیت ملی، و عبدالرضا مصری، مجتبی ذوالنوری و وحید جلال زاده، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و علی اکبر صالحی و عباس عراقچی نیز در جلسات بحث و بررسی حاضرند.
در این میان محمد جواد ظریف در آخرین گزارش خود در مجلس شورای اسلامی اظهار امیدواری کرد که مذاکرات مربوط به احیای توافق هسته‌ای در شروع به کار دولت ابراهیم رئیسی «تکمیل» شود.
گزارش ظریف نشان داد تصمیم قاطع در مورد مذاکرات ژنو به دولت رئیسی واگذار شده که سه هفته آینده کار خود را آغاز می‌کند. ظریف در گزارش خود گفت دو طرف به چارچوب توافق احتمالی برای رفع تحریم‌ها نزدیک شده اند، در حالی که سعید خطیب زاده تاکید کرد که پیشرفت بزرگی در مذاکرات حاصل شده است و احتمالا به توافق دست می‌یابیم. وی همچنین به وجود اختلافات میان طرف‌ها هم اشاره کرد.
شش دور مذاکره نشان داده است شکاف بزرگی بین توقعات و خواسته‌های ایران از آمریکا وجود دارد که پر کردن و ترمیم آن دشوار است. با اینکه ظریف در گزارش خود از پیشرفت مذاکرات صحبت کرد، اختلافی که به نظر می‌رسد بزرگ است نیز وجود دارد. تهران می‌خواهد تمام تحریم‌ها رفع شود، اما آمریکا آمادگی امتیاز دادن به ایران را ندارد و مایل نیست تحریم‌های بخش حقوق بشر و تروریسم را برطرف کند.
با توجه به تجربه قبلی، تهران به دنبال آن است تا اطمینان یابد دولت آمریکا- به ریاست جو بایدن یا هر شخص دیگری- هرگز از توافق هسته‌ای در آینده خارج نمی‌شود و داستان ترامپ تکرار نمی‌گردد. در حالی که دولت آمریکا قصدی برای دادن چنین ضمانت‌هایی ندارد، و البته به کلی قادر به اعطای این ضمانت‌ها نیست. ایالات متحده همچنین مایل است این مذاکرات زمینه سازی برای مذاکرات آینده در مورد مسائل منطقه‌ای و موشکی بوده و توافق هسته‌ای مدتی طولانی‌تر داشته باشد، امری که ایران آن را نمی‌پذیرد و مخالف افزوده شدن هر بند جدیدی به توافق سال ۲۰۱۵ است.
بر این اساس، به نظر می‌رسد مذاکرات در دوره‌های قبلی مسیر طولانی را طی کرده تا طرف‌ها به مراحل فعلی برسند که نیازمند تصمیمات دشواری است و ظاهرا دو طرف هنوز آماده این تصمیم گیری‌ها نیستند. این همان مساله‌ای است که ظریف هم در گزارش خود به آن اشاره داشت. مساله ای که مسئول آن در ایران رهبر جمهوری اسلامی و پی آمد سنگ اندازی وی در مذاکرات، ماندگاری تحریم ها و تداوم فشار اقتصادی بر همه ی جوانب زندگی مردم ایران است.