صادرات گاز ایران به عراق با افت قابل توجه روبهرو شده و از روزانه ۴۹ میلیون متر معکب به ۸ میلیون متر مکعب رسیده است. وزارت برق عراق این موضوع را باعث اختلال در تولید برق در این کشور و کاهش ۵ هزار و ۵۰۰ مگاواتی تولید برق عنوان کرده و از تلاشهای دیپلماتیک برای حل موضوع خبر داده است.
مهران امیرمعینی، مدیر ارشد شرکت ملی نفت، با تأیید این خبر به خبرگزاری ایلنا گفته است که پرداختهای عراق در ازای گاز و برق دریافتی از ایران «بهموقع» نبوده و «اقدام ایران هم در کاهش میزان صادرات غیرمنطقی و غیرقانونی نیست».
او اشاره نکرده است که میزان فعلی بدهی عراق به ایران درباره واردات گاز و برق چقدر است ولی در طول دو سال گذشته موضوع بدهی عراق به ایران که تا ۵ میلیارد دلار اعلام شده، به یک موضوع چالشبرانگیز تبدیل شده است.
عراق از دولت آمریکا برای واردات برق و گاز از ایران معافیتهای تحریمی موقت گرفته است و یکسوم انرژی مورد نیازش را از طریق خرید برق از ایران و واردات گاز برای نیروگاههای برق خود تأمین میکند، اما بهدلیل تحریم بانکها و صنایع نفت و گاز ایران از طرف آمریکا بخش بزرگی از پول برق و گاز خریداریشده از ایران پرداخت نشده است.
بر اساس تحریمهای آمریکا، عراق پول گاز تحویلی از ایران را به حسابی در بانک «تجارت عراق» واریز میکند و جمهوری اسلامی از این منابع فقط قادر به خرید کالاهای انساندوستانه از خود عراق است که در یک مورد ایران اعلام کرد ۱۲۵ میلیون دلار از منابع ارزی ایران در عراق به خرید ۱۶ میلیون دُز واکسن از کوواکس (سبد واکسنهای مورد تایید سازمان بهداشت جهانی) اختصاص مییابد.
مقامهای دولت عراق پیش از این توضیح دادهاند که پرداخت بدهی ایران با دینار ممکن است ولی چون ایران خواستار دریافت بدهی خود به دلار است، انتقال پول با توجه به تحریمهای آمریکا ناممکن است.
در عین حال، کمبود برق در سیاست داخلی عراق به یک بحران بدل شده و در سالهای اخیر موجب شکلگیری اعتراضات خشونتآمیزی بخصوص در استانهای جنوبی عراق شده است.
گاز ایران از طریق دو خط لوله به نیروگاههای واقع در بصره، سماوه، ناصریه و دیاله منتقل میشود. کاهش برق علاوه بر منازل روی کار بیمارستانها، کارگاههای تولیدی و تمامی فعالیتهای اقتصادی تاثیر خواهد گذاشت.