اکثر عاملان حملات یازدهم سپتامبر شهروندان سعودی بودند. آیا ریاض در این عملیات دخیل بود؟ اسناد محرمانه پلیس فدرال چیزی در این مورد نمیگوید اما خانوادههای قرانیان، مندرجات سند را اثبات امر میدانند و خواهان غرامت هستند.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا بنا به خواست بازماندگان قربانیان حملات یازدهم سپتامبر به افبیآی دستور داده که اسناد محرمانه مربوط به حمایت احتمالی عربستان از این عملیات تروریستی را منتشر کند. در نخستین اسنادی که از طبقهبندی خارج شدهاند، به ارتباط شهروندان سعودی مقیم آمریکا با دو نفر از هواپیماربایان اشاره شده، اما نقش ریاض در این رویداد همچنان مشخص نیست.
پانزده نفر از نوزده هواپیماربا تبعههای عربستان سعودی بودند و شبکه القاعده به رهبری اسامه بن لادن مسئولیت عملیات را بر عهده گرفت که شهروند سعودی بود. در عین حال، یک کمیسیون دولتی در آمریکا در تحقیقات خود سرنخی نیافته که نشان دهد عربستان، این متحد ایالات متحده، به طور مستقیم به القاعده کمک مالی داده باشد.
ریاض؛ منکر هر گونه دخالت
در حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ نزدیک به ۳۰۰۰ نفر جان باختند. در بیست سال گذشته عربستان سعودی پیوسته تکرار کرده که نقشی در این ماجرا نداشته و پس از انتشار سند افبیآی نیز سفارت ریاض در واشنگتن هیچ اظهارنظری در این زمینه نکرده است. در بیانیه سفیر ریاض که هشتم سپتامبر منتشر شد، آمده است که عربستان سعودی همواره از شفافیت در مورد حملات حمایت کرده و از انتشار اسناد طبقهبندی شده در این زمینه نیز استقبال میکند.
در تحقیقات پیشین نیز هیچ شواهدی به دست نیامده بود که نشان دهد دولت عربستان یا ماموران آن، از حملات مطلع بوده یا به نوعی در آن دست داشتهاند.
با این همه، بستگان حدود ۲۵۰۰ تن از جان باختگان و بیش از ۲۰ هزار مصدومان حملات یازدهم سپتامبر، و نیز شماری از شرکتها و بیمهها از عربستان سعودی شکایت کرده و خواستار میلیاردها دلار غرامت شدهاند.
نزدیکی با امام جمعه مسجد لس آنجلس
بخشهایی از سند محرمانه شانزده صفحهای افبیآی برای انتشار عمومی سیاه شدهاند. این سند میگوید، بین چند نفر از شهروندان سعودی و دو هواپیماربا به نامهای نواف الحظمی و خالد المضار مناسبات حمایتی وجود داشته است. این دو یک سال قبل از حملات به عنوان دانشجو وارد ایالات متحده شده بودند و کمکهایی از شخصی به اسم عمر البیومی دریافت میکردهاند که به کنسولگری ریاض در لس آنجلس رفت و آمد داشته است.
نام منبع این اطلاعات در سند مشخص نیست اما به نقل از او گفته شده که البیومی به هواپیماربایان کمکهایی در زمینه ترجمه، سفر، اقامت یا تامین مالی میداد. در سند آمده که هواپیماربایان با فهد الثمیری، امام جمعه مسجد لس آنجلس هم میانه نزدیکی داشتهاند.
الثمیری و البیومی هر دو چند هفته قبل از حملات، آمریکا را ترک کرده بودند.
خانم تری استرادا که همسرش را در حملات از دست داده، در بیانیهای به نیابت از خانوادههای بازماندگان گفته است: «سند افبیآی جای هیچ شبههای نسبت به دخالت عربستان باقی نمیگذارد. حالا اسرار برملا شدهاند و پادشاهی سعودی باید مسئولیت قتل هزاران آمریکایی را بر عهده بگیرد.»