اگر چه مناشه امیر، سردبیر رادیو پیام اسرائیل، معتقد است که رزمایش اخیر سپاه پاسداران در اطراف ارس ربطی به حضور اسرائیل در جمهوری آذربایجان ندارد، اما، خود او تصریح می‌کند که حضور اسرائیل در مرزهای ایران و نه فقط در جمهوری آذربایجان واکنش دفاعی رو به توسعه‌ای است به اقدام‌های مشابه تهران در سوریه و لبنان و نوار غزه. به گفتۀ مناشه امیر جمهوری اسلامی ایران باید نسبت به حضور و تلاش‌های جاری اسرائیل در مرزهای خود بسیار نگران باشد.
دولت و مقامات ایران صریحاً می‌گویند که رزمایش اخیر نیروی زمینی سپاه پاسداران در مرزهای جمهوری آذربایجان صیانت از حاکمیت و امنیت ملی ایران در مقابل حضور نظامی و امنیتی اسرائیل در خاک آذربایجان است.
اسرائیل و جمهوری آذربایجان از سال ١٩٩٢ با یکدیگر همکاری‌های گستردۀ نظامی، امنیتی، اقتصادی … دارند و حکومت ایران نیز به خوبی از این امر آگاه بوده است. اما، چرا جمهوری اسلامی اکنون نگران از حضور اسرائیل در مرزهای خود است که قاعدتاً یا دست کم پس از “توافقات ابراهیم” فقط به آذربایجان هم خلاصه نمی شود؟ این نگرانی از حضور اسرائیل در پشت مرزهای ایران چه ارتباطی با سخنان و هشدارهای بی سابقۀ نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، در مجمع عمومی سازمان ملل دارد؟
مناشه امیر، سردبیر رادیو پیام اسرائیل در پاسخ به این پرسش‌ها و پرسش‌های دیگر از جمله گفته است :
“منشاء تنش‌های جاری میان ایران و جمهوری آذربایجان این است که کامیون‌های ایرانی بدون رعایت مقررات مرزی جمهوری آذربایجان وارد خاک این کشور می‌شوند. چنانکه مقامات باکو نیز بارها گفته‌اند، اسرائیل حضور نظامی و امنیتی در آذربایجان ندارد، هر چند در گذشته جمهوری آذربایجان در ازای صدور نفت به اسرائیل از این کشور سلاح خریداری کرده است.
اسرائیل شمار قابل‌توجه‌ای پهپاد پیشرفتۀ جنگی به جمهوری آذربایجان فروخته و این پهپادها در جنگ اخیر آذربایجان با جمهوری ارمنستان مورد استفاده قرار گرفتند، هر چند به موازات این امر، ترکیه نیز با پهپادها و دیگر جنگ‌افزارهای خود به کمک فعال ارتش آذربایجان آمد و پیروزی آن را در مقابل ارتش ارمنستان رقم زد.
آنچه باعث رزمایش اخیر سپاه پاسداران در مرز جمهوری آذربایجان شده، در واقع رزمایش مشترک کشور شیعه آذربایجان با دو کشور سنی مذهب پاکستان و ترکیه است که یکی شان – پاکستان – در روی کار آمدن دوبارۀ طالبان در افغانستان نقش اساسی داشته و دیگری – ترکیه – به رهبری رجب طیب اردوغان داعیه‌دار هدایت کشورهای مسلمان است.
برای جمهوری اسلامی ایران که خود داعیه رهبری شیعیان و مسلمانان جهان را دارد این امر بسیار ناگوار و غیرقابل تحمل است به ویژه این که کشور شیعه جمهوری آذربایجان با اسرائیل نیز دادوستد اقتصادی و نظامی دارد و اسرائیل در ازای صدور اسلحه به جمهوری آذربایجان ٤٠ درصد از سوخت مورد نیاز خود را از این کشور وارد می‌کند.
جمهوری اسلامی ایران در عین حال در خصوص حضور اسرائیل در دیگر کشورهای همسایه ایران، نظیر بحرین و امارات، حساسیت یا نگرانی دارد و گفتگوهای جاری تهران با عربستان به منظور دور کردن این کشور از توافقات صلح اسرائیل با اعراب موسوم به “توافقات ابراهیم” صورت می‌گیرد.
اما، به قول معروف، “آنچه عوض دارد، گِله ندارد.” وقتی جمهوری اسلامی ایران حزب الله را در مرزهای اسرائیل ایجاد و مسلح می‌کند، سلاح در اختیار حماس و جهاد اسلامی می‌گذارد و می‌خواهد در سوریه حضور و استقرار نظامی بیابد و خلاصه این که وقتی جمهوری اسلامی می‌خواهد از هر طرف اسرائیل را محاصره کند، تلاش‌های مشابه اسرائیل نیز اقدامی است دفاعی که گسترده‌تر از این نیز خواهد شد.
در این حال، اگر جمهوری آذربایجان نیر همانند اسرائیل احساس بکند که جمهوری اسلامی ایران موجودیت آن را تهدید کرده یا به خطر می‌اندازد، مسلماً این احساس مشترک زمینۀ همکاری‌های بیشتر جمهوری آذربایجان و اسرائیل را فراهم می‌کند، هر چند نباید ترکیه را در این بین از یاد برد یا این نکته را نادیده گرفت که آنکارا خواستار حضور و استقرار اسرائیل در خاک آذربایجان نیست.
با این همه من فکر می‌کنم که جمهوری اسلامی ایران باید نسبت به حضور و تلاش‌های جاری اسرائیل به ویژه در مرزهای خود بسیار نگران باشد. قرار است هفتۀ آینده هیئتی مرکب از اعضای شورای امنیت ملی اسرائیل به واشنگتن سفر کند تا در گفتگو با مقامات امنیتی آمریکا آنچه را که اسرائیل “طرح ب” یا طرح جایگزین برای مقابله با تهدید اتمی ایران می نامد مورد بررسی قرار بدهد.”