دادگاه بین‌المللی مردمی آبان برای دادخواهی کشته‌شدگان اعتراضات آبان ۹۸ از امروز ۱۹ آبان آغاز شد. شاهدان و خانواده‌های کشته‌شدگان در حضور قضاتی بین‌المللی درباره این حوادث شهادت دادند. مقامات ارشد جمهوری اسلامی در این دادگاه به جنایت علیه بشریت متهم شده‌اند.
این دادگاه را سه سازمان مدافع حقوق بشر، عدالت برای ایران، حقوق بشر ایران و سازمان بین‌المللی با هم علیه اعدام تشکیل داده‌اند و اعلام کرده‌اند که برگزاری این دادگاه پاسخی به «درخواست مکرر» بازماندگان انجام شده است. ریاست این دادگاه را وین جُرداش، وکیل بین‌المللی حقوق بشر به عهده دارد. الهام سعودی، کارلا فرستمن، زک یاکوب، کالین روهان، نورسیابانی تاتونسانکا حقوقدانان متخصص «حقوق بشر و روابط بین‌الملل» نیز در این دادگاه حضور دارند.
به گزارش زمانه، دادگاه بین‌المللی مردمی آبان با سخنان وین جورداش رییس هیات قضات آغاز شد. او از نقض فاحش حقوق بشر در اعتراضات آبان ۹۸ سخن گفت و بر ضرورت دادگاه بین المللی مردمی آبان تاکید کرد.
حمید صبی، عضو هیات دادستانی دادگاه آبان ۹۸ هم گفت که در ارتباط با ابن دادگاه به سفارت ایران در لندن و همه متهمان پرونده نامه فرستاده شده که خود یا وکیل‌شان در دادگاه حاضر شوند ولی هیچ کدام پاسخی نداده‌اند. او همچنین گفت عدد واقعی کشته‌شدگان اعتراضات آبان بسیار بالاتر از تعداد اعلام‌شده به صورت رسمی است.
حمید صبی گفت:
«شاهدان شجاع شهادت خواهند دادکه علاوه بر نیروی انتظامی، بسیج، سپاه و نیروهای لباس شخصی با سلاح‌های کشنده به سر و سینه معترضان شلیک کردند.»
این عضو هیات دادستانی دادگاه بین‌المللی مردمی آبان همچنین گفت که مقامات از دادن اجساد معترضان به خانواده آنها امتناع کردند. در مواردی حکومت برای دادن جنازه کشته‌شدگان به خانواده آنها طلب پول کردند خانواده‌ها کشته‌شدگان تا همین امروز مورد تهدید و آزار قرار گرفتند. او از دسترسی نداشتن بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان به خدمات پزشکی و شکنجه در زندان نیز سخن گفت.
حمید صبی، اعلام کرد که نام شهودی که از ایران شهادت خواهند داد محرمانه باقی خواهند ماند اما برخی از شهود اصرار داشتند که با نام اصلی خود شهادت خواهند داد.
دروری دایک، عضو هیات دادستانی دادگاه بین‌المللی مردمی آبان هم گفت که علی خامنه‌ای بر اساس ماده ۱۱۰ قانون اساسی ایران بر تمام خط مشی‌ها و سیاست‌های جمهوری اسلامی نظارت دارد. پس از او حسن روحانی است که در آبان ۹۸ مسئول دولت جمهوری اسلامی بود.
در ادامه این دادگاه، مریم فومنی که خود یکی از شاهدان و عضو هیات دادستانی در دادگاه بین‌المللی مردمی آبان است، گزارشی از روند تحقیقات این دادگاه ارائه کرد و گفت در مجموع ۲۷۵ نفر داوطلب ارائه شهادت در این دادگاه شدند. به گفته او تمام شهادت‌ها راستی آزمایی شده‌اند و در اختیار قضات این دادگاه قرار گرفته‌اند. او گفت که از ۲۷۵ شاهدی که برای شهادت اعلام آمادگی کردند تنها ۲۲ نفر خارج از ایران حضور دارند و ۲۵۳ نفر از داخل ایران بودند.
پس از آن امیر انصاری فر، پدر فرزاد انصاری فر از کشته‌شدگان اعتراضات آبان ۹۸ به صورت مجازی درباره کشته‌شدن فرزندش و روند گرفتن پیکر، خاکسپاری و برخوردها با اعضای خانواده شهادت داد.
امیر انصاری فر گفت که به آنها اجازه تعیین مکان دفن فرزندشان داده نشده و خواهر فرزاد انصاری فر که دادخواه برادرش بوده، تحت فشار نیروهای امنیتی قرار داشته است و بازداشت شده و پرونده مفتوحی دارد. او همچنین گفت که جسد شش نفر از کشته‌شدگان بهبهان را به اهواز منتقل کردند و آنجا مورد کالبدشکافی قرار گرفتند. کالبدشکافی نشان داد که با اسلحه کلاشنیکف به سر فرزاد شلیک کردند.
در ادامه مسیح علینژاد، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر به عنوان یکی دیگر از شاهدان در دادگاه حاضر شد. مسیح علینژاد گفت:
«من شهادت می‌دهم که مقامات جمهوری اسلامی خانواده‌های کشته‌شدگان را مجبور کردند پیکر عزیزان‌شان را در دوردست‌ترین مناطق دفن کنند. و این شکنجه‌ای روحی برای خانواده‌هاست.»
او از ارتباط خود با ۲۵ خانواده از خانواده‌های کشته شدگان آبان ۹۸ سخن گفت و فیلم‌ها و صدای برخی از خانواده‌ها را در جلسه پخش کرد.
در فیلمی که از ناهید پیرپیشه مادر پویا بختیاری از کشته‌شدگان آبان ۹۸ پخش شد، مادر پویا از حال و هوای خود پنج ماه پس از کشته‌شدن فرزندش در هنگام ورود به خانه سخن گفت.
همچنین ویدئویی از سکینه محمدی مادر ابراهیم کتابدار پخش شد که در آن او از پاسخگو نبودن مقامات قضایی سخن می‌گفت. مادر ابراهیم کتابدار در این فیلم گفت که در پاسخ دادخواهی او به او گفته‌اند که «کشتیم که کشتیم، خوب کردیم که کشتیم.»
مادر پژمان قلی‌پور هم در ویدئوی دیگری که مسیح علینژاد پخش کرد گفت:
«من در وطنم حق دادخواهی ندارم، اگر بپرسم چه کسی فرزندم را کشته مجرم محسوب می‌شوم. ما را به جرم دادخواهی بازداشت کردند و کتک زدند.»
در ادامه دادگاه ناهید پیرپیشه به صورت مجازی در دادگاه حاضر شد و به بیان وقایعی پرداخت که منجر به کشته‌شدن فرزندش شد. او علاوه بر شرح رویدادهای مربوط به کشته‌شدن فرزندش، از برخوردهای مقامات امنیتی با خانواده او و به ویژه پدر پویا بختیاری که اکنون در بازداشت است سخن گفت.
ناهید شیرپیشه گفت:
«من نیروهای نظامی، گارد ویژه و یورشگران حکومت ننگین جمهوری اسلامی را در آن شب دیدم که اسلحه در دست داشتند، اما فکر نمی‌کردم با این اسلحه‌ها فرزندان ما را بکشند.»
در ادامه روز اول این دادگاه و پس از تنفس، شاهد ۱۸۵ برای حفظ امنیت به صورت ناشناس در دادگاه شهادت داد و شهادت او با صدای دیگری بازگو شد. او گفت:
«من از نزدیکان و معتمدین امام جمعه شهرم هستم و تمامی مسائل را با من در میان می‌گذارند و من مستقیما در این مسایل [اعتراضات آبان ۹۸] ناظر بودم و می‌دیدم.»
این شاهد گفت:
«در شهر ما حدود ۱۲۰ نفر کشته شدند در شهر ما. این در مقیاس کل کشور عدد بسیار بزرگی می‌شود. از شورای تامین دستور می‌رفت که علت مرگ را پزشکی قانونی چیز دیگری بنویسد. وقتی تظاهرات توسط نیروی انتظامی جمع نشد، شورای تامین استان با حضور امام جمعه شکل گرفت. امام جمعه گفت من خودم نیرو دارم. و نیروهاش اوباش شهر بودند که با زنجیر و پنجه بوکس مردم را مورد ضرب و شتم قرار دادند.»
این شاهد گفت که نیروهای گردان امنیتی امام علی و نوپو نیز در ادامه برای سرکوب اعتراضات مورد استفاده قرار گرفتند که مجهز به سلاح گرم بودند و دستور کتبی داشتند کمر به بالا و حتی به سر شلیک کنند.
قرار است در این دادگاه شهادت شاهدان حضوری شنیده شود و به ۱۲۰ شهادتنامه کتبی رسیدگی شود.
شادی صدر، از مدیران سازمان «عدالت برای ایران» و از برگزارکنندگان دادگاه بین‌المللی مردمی آبان گفته است:
«ما از این دادگاه و حقوقدانان بین‌المللی می‌خواهیم که حقیقت وقایع آبان ۹۸ را از زبان شاهدان بشنوند.»
هیات دادستانی این دادگاه ۱۳۳ نفر از مقام‌های جمهوری اسلامی، شامل علی خامنه‌ای و ابراهیم رنیسی را به «جنایت علیه بشریت» متهم کرده است. قاضیان این دادگاه درباره اینکه آیا در سرکوب این اعتراض‌ها حکومت ایران «مرتکب جرائم بین‌المللی» شده یا نه و اینکه آیا مقامات ایران مرتکب جنابت علیه بشریت شده‌اند یا نه، رای خواهند داد. رای دادگاه ابتدای سال آینده میلادی صادر می‌شود.
حضور عموم در این دادگاه آزاد است و جلسات آن در اینستاگرام و یوتیوب زنده پخش می‌شوند. جلسات دادگاه تا ۲۳ آبان ادامه دارد.