دشت بقاع در لبنان مرکز کشت خشخاش است. حدود ۳۰ هزار کشاورز در این منطقه تحت نفوذ حزب‌الله، درآمدشان را از این راه به دست می‌آورند. گزارشگر شبکه سراسری تلویزیون آلمان در قاهره گزارشی از این منطقه تهیه کرده است.
دشت بقاع منطقه‌ای است مرتفع به طول ۱۲۰ کیلومتر و پهنایی بین ۸ تا ۱۲ کیلومتر که در شرق لبنان واقع شده است.
“یمونه” یکی از مراکز اصلی کشت خشخاش در دشت بقاع است؛ شهری کوچک و پررونق که دائم در حال ساخت و ساز و نو شدن است؛ خیابان‌ها، خانه‌ها و تاسیسات نو در مرکز شهر.
گزارشگر شبکه “آ.ر.د” (ARD) آلمان با شهردار این شهر کوچک دیدار و گفت‌وگو کرده است. نام او طلال شریف است. او می‌گوید حدود پنج هزار نفر در یمونه زندگی می‌کنند و همه متعلق به یک خانواده هستند: خاندان شریف.
او ابایی از این ندارد که بگوید کشت و کار اصلی مردم این شهر حشیش است، او از همین لغت استفاده می‌کند: “حشیش”: «مردم اینجا حشیش می‌کارند، نه به عنوان حشیش. چرا این کار را می‌کنند؟ یمونه در ارتفاع ۱۶۰۰ متری قرار دارد. آب و هوا اینجا بسیار سرد است. ما سعی کردیم محصولات دیگری به عمل آوریم: سیب‌زمینی، سیب، اما نشد. درختها خیلی کم بار دادند. اینجا فقط خشخاش رشد می‌کند. برای همین مردم حشیش می‌کارند، از ۱۰۰ سال پیش.»
شاهدانه‌ها (دانه‌های خشخاش) امسال در ماه سپتامبر چیده شدند و الان در گاراژها در حال خشک شدن و آمادگی برای عمل‌آوری هستند.
درآمد قاچاقچیان؛ ۲۰ برابر کشت‌کاران
حدود ۳۰ هزار کشاورز در بقاع درآمدشان را از کشت خشخاش تامین می‌کنند. در پاسخ به این پرسش که این کشاورزان خشخاش را به که می‌فروشند، شریف می‌گوید به قاچاقچیان: «اکثرا لبنانی‌ها. آنها حشیش را از کشور خارج کرده و به سمت اروپا قاچاق می‌کنند. قاچاقچیان از این راه درآمد زیادی کسب می‌کنند. کشت‌کاران به طور متوسط برای هرکیلو خشخاش ۱۰۰ دلار می‌گیرند اما قاچاقچیان در هلند یا آلمان ۲۰ برابر این مقدار پول در می‌آورند.»
لبنان یکی از مراکز اصلی قاچاق مواد مخدر در دنیاست و دشت بقاع یکی از مراکز اصلی کشت خشخاش. مزارع اصلی کشت خشخاش در شرق لبنان در مرز با سوریه که بخش بزرگی از آنها توسط حزب‌الله اداره می‌شود، قرار دارند.
یمونه، منطقه‌ای مرتفع در دشت بقاع
کشت خشخاش؛ منبع درآمد حزب‌الله
گروه شیعی حزب‌الله که از سوی جمهوری اسلامی ایران حمایت می‌شود، یکی از اصلی‌ترین بازوهای قدرت در این کشور است. شاخه نظامی این گروه ده‌ها هزار جنگجو و صدها هزار فروند موشک در اختیار دارد.
این گروه اما تنها فعالیت نظامی ندارد بلکه صاحب چندین بیمارستان و مدرسه نیز هست که در میانه بی‌لیاقتی و ناتوانی دولت مرکزی توانسته خود را به عنوان حامی مردم جلوه دهد.
برآورد می‌شود که ۷۰ درصد درآمد حزب‌الله از طریق ایران تامین می‌شود. بقیه هزینه‌های این گروه تندرو از راه‌هایی مثل، کمک‌های مالی خیریه، پولشویی و قاچاق مواد مخدر تامین می‌شود.
دست داشتن این گروه در قاچاق مواد مخدر از سوی نهادهای مبارزه با قاچاق اروپا و آمریکا تایید شده است. اما مشکل اینجاست که مدارکی برای اثبات آن وجود ندارد. یک تحلیلگر سیاسی که به دلایل امنیتی نخواسته نامش فاش شود به گزارشگر تلویزیون آلمان گفته است: «هیچ مدرکی دال بر ارتباط مستقیم بین حزب‌الله و قاچاقچیان مواد مخدر وجود ندارد. اعضای حزب‌الله از طریق شبکه‌های فامیلی و قبیله‌ای که در قاچاق مواد مخدر دست دارند با هم در ارتباطند. آنها در میان هم ازدواج می‌کنند و بخشی از یک خاندان بزرگ می‌شوند و این خانواده‌ها به یکدیگر کمک مالی می‌کنند. به دام انداختن چنین سیستمی ساده نیست.»
گروه حزب‌الله از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا به عنوان گروهی تروریستی شناخته می‌شود. از آنجایی که شبکه‌ها و ساختارهای غیررسمی حزب‌الله برای شناسایی و کنترل بسیار سخت است، سازمان‌های امنیتی غربی آن را قابل قیاس با مافیا می‌دانند.
اما تحلیلگر سیاسی به خبرنگار آلمانی می‌گوید: «این مافیا نیست، در اصل خطرناکتر از مافیاست. با مافیا می‌شود معامله کرد اما با حزب‌الله نمی‌شود. آنها یک ایدئولوژی مذهبی را دنبال می‌کنند که می‌گوید: تو به عنوان یک مسلمان اجازه نداری مواد مخدر مصرف کنی اما می‌توانی با خیال راحت آن را به کافران بفروشی، حتی باید این کار را بکنی. این بخشی از جهاد علیه دشمنان اسلام است.»
“دولت چشم‌هایش را بسته”
برآورد می‌شود که حزب‌الله بالغ بر دو میلیارد دلار از راه تجارت مواد مخدر در سراسر جهان به دست آورده باشد. اما اینجا هم مدارک کافی وجود ندارد و در عین حال برای دولت لبنان نیز این موضوع عجیب نیست.
در جنگ داخلی لبنان بین سال‌های ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ فروش حشیش یکی از مهمترین منابع درآمد گروه‌های شبه نظامی بود. نیروهای مسیحی لبنان به اندازه شبه‌نظامیان دروزی، سنی‌ها و شیعیان از این راه کسب درآمد کردند.
رهبران جنگی آن زمان همچنان در لبنان حضور دارند اما نه به عنوان نظامی بلکه در قالب وزیر، نماینده مجلس و رهبر احزاب سیاسی که سیستم سیاسی را تخریب و اشغال کرده‌اند.
لبنان از نظر اقتصادی در آستانه سقوط است؛ ارزش پول ملی به شدت افت کرده و تامین انرژی از هم پاشیده است. تنها چیزی که همچنان خوب کار می‌کند، تجارت خشخاش است.
طلال شریف، شهردار یمونه با لبخندی معنادار می‌گوید: «دولت چشم‌هایش را بسته و مردم را راحت گذاشته است. بله، چندباری بین نیروهای پلیس و کشت‌کاران خشخاش درگیری و تیراندازی شد اما غیر از آن: چشم‌ها بسته است.»
چندی پیش یکی از روزنامه‌های غربی از شهردار یمونه به عنوان رییس باند قاچاق مواد مخدر نام برد. این موضوع او را به شدت آزرده کرد. شریف می‌گوید: «من سرکرده باند مواد مخدر نیستم، من نماینده دولت لبنان هستم.»