سه حزب موتلف در دولت آینده آلمان با انتشار یک توافقنامه ۱٧۰صفحه‌ای برنامه مشترکی را اعلام کردند که در زمینه حقوق مهاجران و کودکان، حداقل دستمزد، قانون انتخابات، حفاظت از محیط زیست، مقابله با بحران مسکن، تولید موتورهای بدون آلاینده و توقف دریافت وام برای دولت تغییرات زیادی در آلمان ایجاد می‌کند. ائتلاف، تا امروز اسامی وزیران افتصاد، دارائی و خارجه را هم معرفی کرده و معرفی سایر وزیران را به روزهای آینده موکول کرده است. اولاف شولتس صدراعظم سوسیال دموکرات آلمان روز ششم دسامبر کابینه خود را به مجلس فدال معرفی می‌کند و در همین دوران صدارت عظمای آنگلا مرکل که بیش از ۱۶سال طول کشیده و یک رکورد تاریخی را شکسته پایان می‌یابد.
با انتشار رسمی سند ۱٧۰ صفحه‌ای موسوم به «توافقنامه ائتلاف» از سوی سه حزب سوسیال دموکرات، سبزها و دموکرات آزاد (لیبرال) انتقال قدرت سیاسی از ائتلاف احزاب دموکرات مسیحی، سوسیال مسیحی و سوسیال دموکرات به ائتلاف سه گانه جدید که در ادبیات سیاسی آلمان به «ائتلاف چراغ راهنمائی» معروف است قطعیت یافت.
علت این که از این ائتلاف به عنوان «ائتلاف چراغ راهنمائی» نام برده می‌شود، رنگ‌های نمادین سه حزب است. رنگ حزب سوسیال دموکرات قرمز، رنگ حزب سبزها سبز و رنگ حزب دموکرات آزاد زرد است.
توافقی پرشتاب، آرام و بی حاشیه
دو ماه پس از برگزاری انتخابات پارلمانی، مذاکرات مربوط به ائتلاف جدید در فضائی آرام و بدون جنجال و حاشیه به سرنجام رسید. این موضوع، روز چهارشنبه ۲۴ نوامبر/ ۳ آذر، ستایش آرمین لاشت سیاستمدار عضو اتحاد دموکرات مسیحی را که در انتخابات رقیب اصلی اولاف شولتس محسوب می‌شد برانگیخت. همچنین فریدریش مرتس نامزد رهبری اتحاد دموکرات مسیحی نیز، دستیابی به توافقنامه ائتلاف را با سرعتی مناسب و در فضائی آرام به رهبران آینده کشور تبریک گفت و افزود که کاش حزب او نیز از این روند می‌آموخت.
در توافقنامه ائتلاف بر سر اصولی توافق شده است که پیش از این کمتر انتظار آن می‌رفت. به عنوان نمونه، حزب سوسیال دموکرات که بر سر افزایش مالیات بر دارائی‌ها و درآمدهای بالا اصرار می‌ورزید پذیرفت که تا سال ۲۰۳۰ از این طرح صرفنظر کند. در مقابل حزب دموکرات آزاد که خواستار خودداری از افزایش حداقل دستمزد در آلمان بود، پذیرفت که حداقل دستمزد از ۹ یورو و ۵۰ سنت فعلی به ۱۲ یورو در ساعت افزایش یابد.
آلمان، یک کشور مهاجرتی
یکی از مهم ترین فرازهای توافقنامه ائتلاف مربوط به قوانین مهاجرت است. احزاب تشکیل دهندۀ دولت ائتلافی آلمان بر سر این که آلمان یک کشور مهاجرتی است نیز به توافق رسیدند. نیروهای مترقی و اتحادیه‌های صنفی آلمان در دهه‌های اخیر برای به کرسی نشاندن این اصل بسیار تلاش کرده، اما تا کنون موفقیتی بدست نیارورده بودند، زیرا محافظه کاران و ناسیونالیست‌ها آن را نمی‌پذیرفتند. در حال حاضر نزدیک به یک چهارم جمعیت آلمان را خارجیان و خارجی تباران تشکیل می‌دهند که در حد جمعیت خود سهم تعیین کننده‌ای در اقتصاد آلمان دارند و دیگر نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت. اما برخی مفسران رسانه‌ها احزاب ائتلافی را به خاطر این که حتی یک وزیر خارجی‌تبار در دولت آینده نیست، سرزنش کرده‌اند.
بنا بر توافقنامه ائتلاف، آلمان برای جبران کمبود نیروی کار مهاجران بیشتری می‌پذیرد، به آن ها در صورت داشتن کار و درآمد با سرعتی بیشتر اقامت دائمی می‌دهد، دوران انتظار برای درخواست شهروندی را از ۵ سال به ۳ سال کاهش می‌دهد، برای الحاق خانواده‌های مهاجران موفق تسهیلات بیشتری قائل می‌شود و نوزادان مهاجران را، اگر پدر یا مادر آن‌ها ۵ سال اقامت قانونی داشته باشند، از بدو تولد شهروند آلمان می‌شناسد.
نکات برجسته دیگر
در بخش‌های دیگری از توافقنامه ائتلاف سن شرکت در انتخابات از ۱۸سال به ۱۶ سال کاهش یافته، الحاق حقوق نوجوانان و جوانان به قانون اساسی پیشنهاد شده و سه حزب به طور مشترک خواستار تقویت قوانین مربوط به حمایت از کودکان و نوجوانان شده‌اند.
قسمت قابل توجهی از توافق‌ها به حفاظت از محیط زیست مربوط می‌شود که نشان از تاثیر گذاری حزب سبزها بر توافقنامه دارد. در این قسمت قید شده که تا سال ۲۰۳۰ بهره برداری از ذغال سنگ به طول کامل پایان می یابد، تا سال ۲۰۴۵ باید ۸۰ درصد انرژی موردنیاز آلمان از طریق انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر تامین شود و تا ده سال دیگر آلمان باید به پیشروی تولید موتورهای برقی و هیدروژنی تبدیل گردد.
یکی دیگر از موارد توافق غیرمنتظره ائتلاف چراغ راهنمائی قانونی کردن ماری جوانا است. در این زمینه دولت آینده آلمان از هلند الگوبرداری کرده است که در آن کافه‌ها و برخی مغازه‌ها تحت کنترل دقیق پلیس اجازه فروش ماری جوانا و حشیش را دارند، اما فروشندگان غیرمجاز مجازات می‌شوند.
بخشی دیگر از توافقنامه ائتلاف به اصلاح سیستم خدمات اجتماعی مربوط می‌شود. در این بخش، پایان پرداخت کمک بیکاری موسوم به Harz IV به بیکاران و جایگزینی آن با «دستمزد شهروندی» یا Burgergeld پیش بینی شده، اما این که آیا رقم این حقوق تغییر خواهد کرد یا نه هنوز روشن نیست. Harz IV در زمانی که گرهارد شرودر از حزب سوسیال دموکرات صدراعظم آلمان بود به جای کمک بیکاری به جریان افتاد و باعث تشدید فقر در میان خانواده های نیازمند کمک‌های اجتماعی شد. به همین دلیل، شرودر محبوبیت خود را در میان مردم به شدت از دست داد. اکنون دولتی تحت ریاست یک صدراعظم سوسیال دموکرات دیگر می‌کوشد این موضوع را جبران کند.
سالی ۴۰۰ هزار آپارتمان جدید
یکی دیگر از تعهدات مهم و بزرگ دولت جدید این است که برای مقابله با بحران مسکن سالانه ۴۰۰ هزار آپارتمان بسازد که ۱۰۰هزار واحد آن ویژه اقشار کم درآمد خواهد بود.
مسکن در سال‌های اخیر در آلمان به یک بحران بی پایان تبدیل شده و اجاره و نرخ خرید آپارتمان‌ها به ویژه در شهرهای بزرگ چنان افزایش یافته که طبقه متوسط هم دسترسی به مسکن مناسب ندارد. البته کاهش شدید بهره بانکی در هجوم همگان به بازار مسکن سهم بزرگی ایفا کرده است.
تقسیم وزارتخانه‌ها
ساعاتی پس از انتشار توافقنامه ائتلاف در روز چهارشنبه شبکه های تلویزیونی سراسری آلمان اعلام کردند براساس اطلاعاتی که آن‌ها از محافل نزدیک به دولت جدید کسب کرده‌اند، تاکنون تکلیف تقسیم وزارتخانه ها و تعدادی از وزیران نیز روشن شده است.
بر پایه این گزارش‌ها، اولاف شولتس دولت را در مقام صدراعظم هدایت خواهد کرد و روبرت هابک از حزب سبزها قائم مقام وی و وزیر اقتصاد و محیط زیست خواهد بود. کریستیان لیندنر رهبر حزب دموکرات آزاد پست وزارت دارائی را به عهده خواهد گرفت، آنالنا بائربوک که از سوی حزب سبزها نامزد صدراعظمی شده بود، وزیرخارجه می‌شود.
حزب سوسیال دموکرات هفت وزارتخانه، حزب سبزها به عنوان دومین برنده انتخابات ۵ وزارتخانه و حزب لیبرال ۴ وزارتخانه را در اختیار می‌گیرند. در بارۀ ۱۳ وزیر دیگر دولت ائتلافی گمانه زنی هائی شده است که هنوز قابل اعتماد نیست. قرار است ظرف چند روز آینده فهرست اسامی وزیران به صورت رسمی در اختیار افکار عمومی قرار گیرد.
بزرگترین چالش دولت جدید آلمان مقابله با پاندمی کرونا است که به تازگی در آلمان بر میزان مرگ و میرها به شدت افزوده است. براساس آمار رسمی از آغاز پاندمی تاکنون ۱۰۰۰۰۰ هزار تن بر اثر ابتلا یه این بیماری جان باخته‌اند. شمار مبتلایان در هفته‌های اخیر افزایشی کم سابقه یافته و دولت مرکل را در آخرین روزهای ماموریت خود ناچار به اتخاذ تدابیری شتابزده کرده است.
برای مهار این دشواری، دولت جدید باید هرچه زودتر اداره کشور را به عهده بگیرد. روز ششم دسامبر برای انتقال از دولت چهارم آنگلا مرکل به دولت اول اولاف شولتس تعیین شده است. اولاف شولتس در دولت فعلی مرکل قائم مقام صدراعظم و وزیر دارائی بود.