صدراعظم جدید آلمان در اولین سفر خارجی خود به پاریس و بروکسل رفته است. در هر دو جا به رغم اشتراکات، اختلاف‌نظرها هم با میزبانان کم نیست، از مسئله مربوط به انرژی اتمی و رویکردهای حقوق بشری تا رعایت توافقات ناتو و …
اولاف شولتس، صدراعظم جدید آلمان، روز جمعه، ۱۰دسامبر، دو روز پس از مراسم تحلیف و به دست گرفتن زمام امور کشور در اولین سفر خارجی خود به فرانسه رفت. او در کاخ الیزه از سوی امانوئل مکرون مورد استقبال قرار گرفت.
در کنفرانس مطبوعاتی مشترکی که پس از این دیدار برگزار شد، مکرون بر عزم کشورش برای تداوم همکاری با آلمان تاکید کرد و خواهان ادامه مناسبات حسنه‌ای شد که به گفته او در زمان آنگلا مرکل میان دو کشور جریان داشته است.
شولتس نیز بر بر اهمیت مناسبات نزدیک دو کشور به خصوص در مسائل مربوط به اتحادیه اروپا تاکید کرد. او گفت، این مناسبات از جمله بر این متمرکز است که چگونه می‌توان اروپا را در همه جنبه‌های مربوط به استقلال آن قوی کرد. صدراعظم آلمان در این رابطه عرصه‌هایی مانند همگرایی اقتصادی، مسائل امنیتی و هماهنگی بیشتر در گستره سیاست خارجی را مورد اشاره قرار داد.
موضوعات مورد گفتگوی دو رهبر شامل مسائل مختلفی می‌شد، از همکاری در امور اروپا تا نوع رویکرد و تدابیر در باره غلبه بر بحران اقلیمی و تا سیاست‌ها و راهبردهای دیجیتالی و مسائل مربوط به مهاجرت و پناهجویی.
مکرون که یک روز پیش از این دیدار از ضرورت اصلاحات در قرارداد شنگن و محدودیت‌های معین در آزادی رفت و آمد در سطح اتحادیه اروپا سخن گفته بود، در کنفرانس مطبوعاتی با شولتس نیز تاکید را بر لزوم حفاظت بهتر از مرزهای خارجی اتحادیه اروپا، مقابله موثرتر با مهاجرت غیرقانونی و شبکه‌های قاچاق انسان و نیز همکاری با کشورهای پناهجوخیز گذاشت تا این کشورها امکانات بهتری برای مهار پناهجویی و ترسیم چشم‌اندازی مناسب‌تر برای جمعیت جوان خود داشته باشند. او افزود که اصل حقوق پناهجویی باید محفوظ بماند، ولی افرادی که واجد شرایط پناهجویی و مهاجرت نیستند باید سریع به کشورهای خود عودت داده شوند.
مکرون: مناسبات میان آلمان و فرانسه مثل دوران مرکل حسنه بماند
اختلافاتی که غیراساسی نیستند
شولتس پیش از انتخابش در مجلس به صدراعظمی آلمان اعلام کرده بود که اولین مقصد سفرش پاریس و دیدار با مکرون است. در دهه‌های گذشته به طور سنتی اولین سفر خارجی صدراعظم‌های آلمان به فرانسه بوده است، تاکیدی بر اهمیت محور پاریس- برلین در گستره اروپا و در سطح بین‌المللی.
با این همه، در حال حاضر فرانسه و آلمان در مورد مسائل اقلیمی و این که انرژی اتمی باید به عنوان یک انرژی پایدار و در خدمت اهداف اقلیمی تلقی شود اختلاف نظر دارند. آلمان که سال آینده آخرین نیروگاه اتمی خود را خاموش خواهد کرد، انرژی اتمی را به دلیل خطرات ناشی از تشعشات خطرناک آن که در دو فاجعه چرنوبیل و فوکوشیما عینیت یافت و نیز به دلیل هزینه بالای ساخت نیروگاه‌ها و لاینحل ماندن مسئله دفع ایمن زباله‌های اتمی، در زمره انرژی‌های پاک، تجدیدپذیر و متناسب با حفظ محیط زیست و اقلیم تلقی نمی‌کند.
فرانسه اما که حدود هفتاد درصد انرژی خود را از نیروگاه‌های اتمی می‌گیرد خواهان واردکردن این نوع انرژی در فهرست انرژی‌های پاک و پایدار اتحادیه اروپا است تا هم از صرفنظرکردن از آن معاف باشد، هم تحقیقات مربوط به انرژی اتمی را در خدمت توسعه و ارتقای تسلیحات اتمی خود داشته باشد و هم از یارانه‌های مربوط به کمک به توسعه انرژی‌های پاک اتحادیه اروپا برخوردار شود. شماری از کشورهای اروپای شرقی هم که در وجه عمده به انرژی اتمی متکی‌اند از موضع فرانسه حمایت می‌کنند. قرار است اتحادیه اروپا به زودی در باره جایگاه انرژی اتمی در فهرست انرژی‌های پاک خود تصمیم‌گیری کند.
شولتس در کنفرانس مطبوعاتی با مکرون در ارتباط با این اختلاف گفت که هر کشوری در تحقق اهداف اقلیمی خود راهکار متفاوتی را دنبال می‌کند، ولی اصل این است که چگونه می‌توان همکاری‌ها را سازمان داد و سیاست‌هایی را پیش برد که تفاهم بر سر آنها نهایتا ممکن باشد.
دو کشور بر سر “پاک و سبزبودن” انرژی اتمی اختلاف دارند
یک روز پیش‌تر، خانم آنالنا بربوک، وزیر خارجه جدید آلمان در دیدار با مکرون لحنی صریح‌تر در این باره اتخاذ کرد و گفت که اختلاف دو کشور بر سر جایگاه انرژی اتمی در سبد انرژی‌های مربوط به حفظ و حراست اقلیم امر پوشیده‌ای نیست.
پیش از شروع سفر شولتس گروه‌های مدافع حفظ محیط زیست، از جمله “جمعه‌ها برای آینده” از او خواسته بودند، مانع آن شود که دوستی فرانسه و آلمان مورد سوءاستفاده قرار گیرد و انرژی اتمی و گاز در زمره انرژی‌های پاک و سبز اتحادیه اروپا به رسمیت شناخته شوند.
زاویه‌ها در اتحادیه اروپا و در ناتو
دیدار مکرون و شولتس در روز جهانی حقوق بشر صورت گرفت. آنها هر دو در کنفرانس مطبوعاتی بر اهمیت و جایگاه حقوق بشر در سیاست داخلی و خارجی کشورهای خود تاکید گذاشتند، با این همه در مورد چگونگی پیشبرد سیاستی که تلفیقی از حفظ منافع و رعایت موازین حقوق بشری باشد اختلافاتی بین دو کشور وجود دارد.
مکرون هفته پیش به دیدار بن سلمان، ولیعهد عربستان رفت. پس از قتل خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول هیچ رهبر غربی با او دیدار نکرده بود و حضور مکرون در کنار او اولین نوع دیدار از این دست بود که در خود فرانسه هم بحث‌های متفاوتی را به دنبال آورد.
در مورد بایکوت دیپلماتیک المپیک تابستانی در چین که آمریکا با طرح نقض حقوق بشر از سوی دولت پکن در مورد آن پیشگام شده، مکرون نظری مخالف ابراز کرده است. این در حالی است که آلمان همچنان نسبت به ملاقات و دیدار با بن سلمان ملاحظات خود را دارد و در دولت جدید این کشور مسئله بایکوت المپیک تابستانی چین مورد بحث است و منتفی نیست. شولتس در کنفرانس مطبوعاتی با مکرون در این رابطه گفت، پروسه تصمیم‌گیری در آلمان باید جمعی و در چارچوب دولت ائتلافی انجام شود.
یک روز قبل از حضور شولتس در بروکسل، آنلا بربوک، وزیر خارجه جدید آلمان هم در این شهر با مقام‌های اتحادیه اروپا، از جمله جوزپ بورل، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اروپا دیدار کرد
تنش در مرزهای روسیه و اوکراین و بحران پناهجویی در مرزهای بلاروس و لهستان هم از دیگر محورهای گفت‌وگوی مکرون و شولتس بود.صدراعظم آلمان در کنفرانس یادشده بار دیگر با اشاره‌تلویحی به خطر درگیری روسیه با اوکراین بر اهمیت خدشه‌ناپذیری مرزها و لزوم حل اختلافات در چارچوب فرمت نرماندی که از دو کشور یادشده و آلمان و فرانسه تشکیل شده تاکید گذاشت. روسیه از سال پیش اصرار و تاکید دارد که این فرمت با توجه به نقش فعال آمریکا در صحنه سیاسی و نظامی اوکراین بدون حضور ایالات متحده فاقد کارایی است و در تاکید بر مواضع منفی خود نسبت به ورود اوکراین به سازمان ناتو، نیروهای گسترده‌ای را در مرزهای این کشور بسیج کرده و به قدرت‌نمایی پرداخته است.
صدراعظم آلمان پس از دیدار با مکرون، همچون وزیر خارجه دولت خود در روز قبل عازم بروکسل شد تا با مقامات اتحادیه اروپا، از جمله رئیس کمیسیون و رئیس شورای این اتحادیه و نیز با دبیرکل سازمان ناتو دیدار و گفت‌وگو کند.
در اتحادیه اروپا همه کشورها با خشنودی به استقبال دولت جدید آلمان نرفته‌اند. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان در مقاله‌ای در نشریه بیلدتسایتونگ آلمان، دولت جدید را به انحراف از راه هلموت کهل و در مسیر تبدیل اروپا به یک نهاد مرکزگرا و مهاجرپذیر و فمینستی توصیف کرده است.
در مورد ناتو هم به رغم اعلام وفاداری دولت جدید آلمان به این سازمان، در توافق ائتلاف دولتی اشاره‌ای به اختصاص دو درصد تولید ناخالص ملی به امور تسلیحاتی و امنیتی که مورد توافق در ناتو است نشده است. تداوم بقای چتر اتمی آمریکا بر آلمان و باقی‌ماندن بخشی از زرادخانه اتمی آمریکا در این کشور نیز در ائتلاف جدید حاکم موضوع اختلاف است.