ساعاتی پس از دیدار جوزپ بورل مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا با سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه در مسکو، روسیه اعلام کرد سه دیپلمات آلمان، سوئد و لهستان را اخراج کرده است. اتحادیه اروپا این اقدام را محکوم کرده است.
به گفته وزارت خارجه روسیه این سه دیپلمات در “تظاهرات غیرقانونی” دو هفته پیش شرکت کرده بودند. در آن تظاهرات در شهرهای مختلف روسیه، ده‌ها هزار نفر در حمایت از الکسی ناوالنی از منتقدان اصلی ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه به خیابانها رفته بودند.
وزارت خارجه سوئد شرکت دیپلماتش در آن تظاهرات را تکذیب کرده است.
ساعاتی پیش از اعلام این خبر اتحادیه اروپا به روسیه هشدار داده بود که زندانی کردن الکسی ناوالنی روابط دو طرف را به “پایین‌ترین حد” رسانده است.
جوزپ بورل مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا به سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه گفته بود به دلیل نحوه برخورد با ناوالنی، احتمال دارد اتحادیه اروپا تحریم‌های جدیدی را برای روسیه در نظر بگیرد.
ناوالنی که سه‌شنبه به “جرم کلاهبرداری” به سه سال و نیم زندان محکوم شد، به اتهام اهانت به یک کهنه‌سرباز جنگ جهانی دوم بار دیگر به دادگاه احضار شده است.
ناوالنی ۴۴ ساله ولادیمیر پوتین را متهم می‌کند که به ماموران امنیتی دستور داده بوده است با سم اعصاب او را مسموم کنند. آقای ناوالنی تابستان ناگهان در حین سفر بشدت بیمار شد و نزدیک بود جانش را از دست بدهد. ریاست جمهوری روسیه این اتهام را تکذیب می‌کند.
این منتقد دولت روسیه در سال ۲۰۱۴ به زندان محکوم شده بود و سه‌شنبه دادگاه او را در نقض مقررات آزادی با وثیقه مجرم دانست. آقای ناوالنی این حکم را به سخره گرفته و گفته است مقام‌های روسیه بخوبی می‌دانند که او در آلمان تحت معالجه بوده است. بعد از وخامت حال آقای ناوالنی، او برای درمان به آلمان منتقل شد و بیش از چهار ماه در آن کشور بود. با اینکه به او هشدار داده شده بود در صورت بازگشت به روسیه دستگیر می‌شود او اخیرا به کشورش برگشت و پانزده دقیقه بعد از ورود بازداشت شد.
آقای ناوالنی می‌گوید تمام اتهام‌هایی که به او زده شده جعلی و برای ساکت کردن اوست.
بازداشت و زندانی شدن او و همچنین دستگیری هزاران نفری که در اعتراض‌های مسالمت‌آمیز به بازداشت او با خشونت پلیس مواجه شدند اعتراض اتحادیه اروپا، بریتانیا و آمریکا را در پی داشته است.
پس از اینکه روز سه شنبه حکم زندان آقای ناوالنی صادر شد، مخالفان دولت با نادیده گرفتن مقررات امنیتی شدید در مسکو و سن‌پترزبورگ، در خیابانها تجمع کردند و شماری بازداشت شدند.
‘رعایت حقوق بشر برای آینده مشترک ضروری است’
آقای بورل در ملاقات با وزیر خارجه روسیه گفت روابط دو طرف به شدت متزلزل شده و به “پایین‌ترین حد رسیده است.”
او در یک نشست خبری گفت نگرانی عمیق اتحادیه اروپا را به دولت روسیه منتقل کرده و درخواست آزادی ناوالنی و همچنین آغاز تحقیق در مورد مسمومیت وی را تکرار کرده است:
“در حالی که اتحادیه اروپا کاملا به حق حاکمیت روسیه احترام می‌گذارد … اما مسائل مربوط به حکومت قانون را هم در نظر می‌گیرد. رعایت حقوق بشر، جامعه مدنی و آزادی سیاسی برای آینده مشترک ما جنبه اساسی دارد.”
وزیر امور خارجه روسیه درباره عواقب غیرقابل پیش‌بینی وخامت روابط هشدار داد و گفت: “روابط ما در بهترین وضعیت نیست که از جمله به دلیل تحریم‌های یک‌طرفه و نامشروعی است که اتحادیه اروپا به بهانه‌های مجعول علیه روسیه اعمال می‌کند”.
دیروز (پنج‌شنبه) جو بایدن رئیس‌جهور آمریکا هم گفته بود ناوالنی “باید فوراً و بدون قید و شرط آزاد شود” و “انگیزه سیاسی” را دلیل محکومیت او دانسته بود.
در ماه اکتبر اتحادیه اروپا شش مقام برجسته روسی و یک مرکز تحقیقات سلاح‌های شیمیایی آن کشور را به اتهام دست داشتن مستقیم در مسمومیت ناوالنی “با سم نُویچوک” تحریم کرده بود. روسیه نیز مجازات‌هایی را برای اتحادیه اروپا در نظر گرفت.
انتظار می‌رود در نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در ۲۲ فوریه (چهارم اسفند)، موضوع تحریم روسیه دوباره در دستور کار قرار گیرد اما آقای بورل گفت در مورد اقدام‌های بعدی “در حال حاضر هیچ پیشنهادی از طرف هیچیک از کشورهای عضو اتحادیه اروپا ارائه نشده است”.
روسیه برای بسیاری از ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا یک شریک اقتصادی مهم است و پروژه خط لوله گاز نورداستریم-۲ آلمان و روسیه، به خاطر خطر وابستگی اقتصادی اروپا به روسیه بسیار بحث‌برانگیز بوده است.
آخرین اتهام ناوالنی
پرونده اتهام اخیر به تابستان برمی‌گردد که آقای ناوالنی در توییتی نوشت ظاهر شدن افراد مشهور از جمله ایگنات آرتمنکو کهنه‌سرباز ۹۴ ساله، در ویدئویی به طرفداری از طرح پیشنهادی آقای پوتین برای تغییر قانون اساسی، “اسباب آبروریزی کشور است و اینها افرادی بی‌وجدان و خائن هستند.”
موضوع این ویدئو تبلیغ برای تغییر قانون اساسی بود که در یک همه‌پرسی به تصویب رسید و زمینه انتخاب مجدد آقای پوتین را فراهم می‌کند.
وکیل ناوالنی گفته است: “اگر ناوالنی در این پرونده مقصر شناخته شود، مجازات او یا جریمه نقدی یا خدمات اجتماعی خواهد بود.”
البته قانون مربوطه عوض شده و مجازات این تخلف به زندان افزایش پیدا کرده است اما قاعدتا نباید شامل حال آقای ناوالنی شود چرا که اظهارات آقای ناوالنی قبل از تغییر قانون بوده است.
پیام ناوالنی از زندان چه بود؟
آقای ناوالنی از زندان طرفداران خود را به مقاومت در برابر “ارعاب” ترغیب کرد و گفت آنها هنوز هم می‌توانند کشور را از “چنگ دزدان و اشغالگران آزاد کنند”.
او در اینستاگرام نوشت: “اجازه ندهید شما را مرعوب کنند، نگذارید متوهمان قدرت با تظاهر به قدرت شما را مرعوب کنند”.
“آنها فقط با تکیه بر ترساندن ما می‌توانند قدرت را حفظ و از آن برای ثروت‌اندوزی استفاده کنند. اما در مقابل، ما با مبارزه با ترس و ارعاب می‌توانیم سرزمین مادری خود را از شر این نظام دزدسالار و اشغالگر آزاد کنیم و چنین خواهیم کرد.”
او زندانی شدن خود را نتیجه “انتقام شخصی پوتین” و “به خاطر زنده ماندن و جرأت بازگشتن” دانست و نوشت به دلیل “اعتقاد به درستی آرمان” خود حتی در زندان هم احساس می‌کند “آزاد” است.
وی از حامیان خود که در دو هفته اخیر در ده‌ها شهر تظاهرات کردند تشکر کرد.
واکنش طرفداران وی چه بود؟
بنیاد مبارزه با فساد به رهبری آقای ناوالنی گفته است برای حفظ توان خود برای فعالیت بلندمدت، تصمیم گرفته است اعتراضی را این آخر هفته آینده سازمان ندهد.
لئونید ولکوف مدیر این بنیاد، پس از دستگیری‌های گسترده دو هفته اخیر هشدار داد که تجمع‌های بیشتر می‌تواند “اردوی ناوالنی را فلج” کند.
او گفت اعتراض‌های خیابانی در بهار از سر گرفته می‌شوند و مخالفان دولت فعالیت خود را بر انتخابات پارلمانی که قرار است ماه سپتامبر برگزار شود متمرکز می‌کنند.