علی باقری کنی سرپرست تیم مذاکرهکننده جمهوری اسلامی چهارشنبه شب ۲۹ دسامبر (۸ دیماه) پس از پایان جلسه با ۱+۴ درباره نتایج دور هشتم مذاکرات اتمی وین گفت، «اگر توافق شود ابتدا طرف نقضکننده برجام یعنی آمریکا باید تحریم را لغو کند و جمهوری اسلامی ایران پس از انجام راستیآزمایی، اقدامات هستهای را در چارچوب توافق صورت خواهد داد.»
به نوشته کیهان لندن، باقری کنی بار دیگر ادعا کرد «روند مذاکرات مثبت است» و «گفتگوها خوب پیش میرود» اما برخلاف این اظهارات دیپلمات غربی میگویند جمهوری اسلامی تضمینهایی خواسته که انجام آنها ممکن نیست.
«عدم خروج مجدد آمریکا از برجام» و «لغو عملی و مؤثر همه تحریمها»، «همکاری مستمر شرکتها و بانکهای بینالمللی با جمهوری اسلامی» بخشی از تضمینهایی است که مقامات تهران از طرفین غربی مطالبه کردهاند.
علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی پس از خروج آمریکا از برجام (۸ مه ۲۰۱۸) در چند سخنرانی تأکید کرد که اگر میخواهند ما به تعهدات برجامی برگردیم، آمریکا باید «تحریمها را کلاً لغو کند» و این لغو تحریمها مورد راستیآزمایی جمهوری اسلامی قرار گیرد!
به نظر میرسد اظهارات علی باقری کنی که گفته «اگر توافق شود آمریکا باید تحریمها را لغو کند» یک عقبنشینی میتواند ارزیابی شود زیرا مقامات جمهوری اسلامی پیش از این میگفتند «لغو تحریمها نخستین گام مذاکرات است!» رژیم ایران اصرار و توقع داشت ابتدا تحریمها لغو شود و بعد مذاکره آغاز گردد اما اکنون «دیپلماتهای انقلابی» و پرمدعا در وین به نقطهای رسیدند که پذیرفتهاند «توافق کنند» بعد تحریمها برداشته شود و پس از راستیآزمایی، جمهوری اسلامی به تعهدات برجامی خود که جنبههای فنی فعالیتهای اتمی است بازگردد.
انریکه مورا سخنگوی معاون دبیرکل و دبیر سیاسی سرویس خارجی اتحادیه اروپا پس از برگزاری دور هشتم مذاکرات هستهای لغو تحریمهای علیه جمهوری اسلامی را منوط به محدود کردن فعالیتهای هستهای تهران دانست.
در همین حال میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در مذاکرات وین در مصاحبه با نشریه «فارین پالیسی» (سیاست خارجی) گفته روسیه و چین مقامات جمهوری اسلامی را متقاعد کردند که از اصرار روی بعضی خواستههای حداکثری دست بردارد.
یکی از مسائلی که مسکو و پکن از مقامات رژیم ایران خواستهاند اینست که اصرار نکنند «مذاکرات باید فقط متمرکز بر لغو تحریمها باشد و نه موضوع فعالیتهای اتمی!» باقری کنی پیش از آغاز دور هفتم مذاکرات گفته بود «مذاکره هستهای نداریم و مذاکره فقط بر سر لغو تحریمهاست!» او همچنین تأکید کرده بود که «باید همه تحریمها از جمله تحریمهای مرتبط با مسائل اتمی، تروریستی و حقوق بشر با هم لغو شود.»
اولیانوف همچنین میگوید: «مقامات جمهوری اسلامی قبول کردند مذاکره براساس توافقات صورت گرفته در خرداد ماه (ژوئن) پیش برود.» در صورتی که حسین امیرعبداللهان وزیر خارجه جمهوری اسلامی و معاونش باقریکنی ابتدا گفته بودند توافقات صورت گرفته در شش دور قبلی مذاکرات با تیم دولت قبل [دولت حسن روحانی] بوده و سیاست دولت جدید تغییر کرده است.
بر همین اساس بود که باقری کنی دو پیشنویس جدید ارائه داد و حتا مدعی شد غربیها پیشنویسهای رژیم ایران را پذیرفتند. فراتر از این علی باقری ادعا کرد که آمریکا دو اصل «تضمین دادن» و «راستیآزمایی» برداشته شدن تحریمها را نیز پذیرفته است!
میخائیل اولیانوف در توییت دیگری خبر داد که روز چهارشنبه دو بار با رابرت مالی نماینده آمریکا در مذاکرات وین گفتگوی دوجانبه داشته است. او تأکید کرده برای رسیدن به راهحلهای ملموستر تلاش میکنیم.
این در حالیست که رابرت مالی که یکی از مدافعان سرسخت برجام و احیای آن است در اظهارات اخیر خود به شدت به جمهوری اسلامی تاخته و از جمله هشدار داده «محاسبات مقامات جمهوری اسلامی اشتباه است. آنها با آتش بازی میکنند». وی همچنین گفت: «ما با یک معامله بدتر موافقت نمیکنیم زیرا ایران برنامه هستهای خود را توسعه داده است. در بعضی موارد کار به جایی رسیده است که تلاش برای احیای معامله مثل تلاش جهت زنده کردن یک مرده خواهد بود». مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا همچنین تأکید کرده است: «باید اقدامات ایران در سراسر منطقه را در آینده نه چندان دور مورد توجه قرار داد… این یک خطر دائمی خواهد بود مثل یک دیگ زودپزی که همیشه یک قدم یا یک اشتباه تا انفجار آن فاصله است».
گفتنی است که در جریان دور هفتم مذاکرات نیز فشارهای روسیه تأثیر مستقیم در عقبنشینی جمهوری اسلامی برای نصب دوربینهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی در تأسیسات اتمی کرج داشت.
عقبنشینیهای جمهوری اسلامی در وین در حالی صورت میگیرد که باقری کنی به غربیها هشدار داده بود «تحریمها را لغو کنید وگرنه مذاکرات شکست خواهد خورد!» حسین امیرعبداللهیان نیز روز ششم دیماه ادعا کرده بود «سند ژوئن (خرداد) را کنار گذاشتیم و به سند جدید و مشترک رسیدیم!»
اما برخلاف این ادعاها و زیادهخواهیهای جمهوری اسلامی، بر اساس گفتههای مقامات غربی و همچنین میخائیل اولیانوف که وی نیز از مدافعان سرسخت احیای برجام است، همه این سخنان «دیپلماتهای انقلابی» توخالی بوده است! در جریان دور هفتم و هشتم مذاکرات غربیها پیشنویسهای جدید جمهوری اسلامی را غیرمنطقی و غیرجدی دانستند و هیچکدام را نپذیرفتند. آنها حتا جمهوری اسلامی را متهم کردند که با این کارها به دنبال وقتکشی برای توسعه فعالیتهای اتمی است.
اروپاییها همچنین در حاشیه نشست اخیر شورای امنیت به رژیم ایران هشدار دادند که بین فروپاشی برجام یا احیای آن باید یکی را انتخاب کنند. مقامات آمریکایی نیز به تهران پیام دادند که نمیپذیرند نمایندگان جمهوری اسلامی از یکسو پای میز مذاکره بنشینند و از سوی دیگر همزمان فعالیتهای اتمی خود را پیش ببرند.