یک قلاده یوزِ ماده ایرانی به نام هلیا عصر روز پنج‌شنبه، ۲۰ مرداد، به همراه چهار توله‌اش در جاده تهران-مشهد مشاهده شد.
به گزارش وب‌سایت سازمان حفاظت محیط زیست ایران به نقل از معاون این سازمان، این ماده‌یوز «هِلیا» نام دارد و سال گذشته از مادرش «هَرب» جدا شده و امسال موفق شده است که چهار توله به دنیا بیاورد.
حسن اکبری در این باره گفت: «مشخص شد که این ماده‌یوز هلیا نام داشته و امسال موفق شد که چهار توله دیگر را به طبیعت زیبای ایران هدیه کند.»
شناسایی این ماده‌یوز به همراه توله‌هایش در جاده تهران- مشهد یک هفته پس از اعلام خبر کشته شدن یک قلاده توله یوزپلنگ ایرانی ماده در پی تصادف در همین محور اتفاق می‌افتد.
این حادثه در فاصله ۱۵ کیلومتری فِنسی [حصاری] رخ داد که برای کنترل تصادف جاده‌ای یوزپلنگ‌ها در محل کشیده شده است.
چند روز پس از این حادثه، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان اعلام کرد که با توجه به احتمال بازگشت یوز مادر به محل حادثه، تیم‌های محیط‌بان در محل به صورت شبانه‌روزی مستقر شده و با پروژکتورکشی و روشن کردن آتش در منطقه و ایجاد هشدار در تلاش بوده‌اند که در صورت مشاهده یوز مادر و توله‌های او، آن‌ها را از منطقه خطر دور کنند.
تاکنون مشخص نشده است که «هلیا» مادر همان توله‌یوز تلف‌شده است یا خیر.
توله‌یوز تلف‌شده در حادثه تصادف در روز ۱۴ مرداد، هشتمین یوزپلنگی بود که در یک دهه اخیر بر اثر تصادف با خودروهای عبوری از جاده‌ها از بین رفته‌اند.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست دی پارسال اعلام کرده بود تنها ۱۲ قلاده یوزپلنگ ایرانی در کشور باقی مانده که از میان آن‌ها تنها سه قلاده، ماده هستند، اما مدیرکل حفاظت محیط زیست سمنان تعداد شناسنامه‌های تهیه‌شده برای یوزپلنگ آسیایی را ۱۸ قلاده عنوان کرده بود.
یوزپلنگ ایرانی (آسیایی) یکی از گونه‌های در معرض خطر انقراض در جهان است و از همین رو سازمان ملل متحد از سال ۲۰۰۱ یک برنامه حفاظتی برای نجات این گونه از انقراض تدوین کرد.
معاون دفتر توسعه ملل متحد در سال ۱۳۹۵ از کمک ۴۷ هزار دلاری سازمان ملل برای حفظ و صیانت از یوز ایرانی خبر داده بود.
سازمان حفاظت محیط زیست ایران در سال‌های گذشته، گزارشی درباره همکاری‌های این سازمان با دفتر توسعه ملل متحد و نحوه هزینه این بودجه برای حفاظت یوزپلنگ ایرانی ارائه نداده است.
جاده تهران-مشهد از جمله محورهایی است که بیشترین تصادف یوزپلنگ‌های ایرانی در سال‌های اخیر در بخشی‌هایی از آن رخ داده است. نبود دوربین کنترل سرعت، کمبود روشنایی و نبود زیرگذر یا روگذر استاندارد از مهم‌ترین دلایل کشته شدن یوزها در این محور است.
پروژه حصارکشی و ایمن‌سازی کریدور عبور یوزپلنگ آسیایی در جاده ترانزیتی میاندشت- عباس‌آباد که در سال‌های گذشته آغاز شده بود به گفته مسئولان از مدت‌ها پیش متوقف شده است.
با این حال حسن اکبری، معاون سازمان حفاظت محیط زیست، اخیرا اعلام کرد که «نورپردازی جاده» و «استقرار دوربین‌های کنترل سرعت خودروها» کم‌هزینه‌ترین راهکارها برای کاهش آمار تلفات گونه‌های در معرض خطر در نزدیکی زیستگاه‌های آن‌ها است.
آقای اکبری در ادامه استفاده از «قلاده» و «دستگاه ردیاب» را بهترین روش برای حفاظت از گونه‌های در معرض انقراض عنوان کرد و گفت که به دلیل «تحریم‌ها و محدودیت در استفاده از ابزارهایی مانند قلاده و ردیاب نمی‌توانیم به اندازه کافی پایش‌های درستی در این باره در کشور داشته باشیم.»
کشته شدن یک قلاده توله یوزپلنگ آسیایی در حالی رخ داده است که یوز ماده «ایران» ۱۱ اردیبهشت سه توله را در مرکز تکثیر یوز ایرانی در پارک توران سمنان به روش سزارین به دنیا آورد اما در فاصله چند روز، دو توله تلف شدند.
سرپرست دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش روز ۱۰ مرداد درباره آخرین وضعیت سومین توله‌یوز به نام «پیروز» گفته بود که وزن آن «ایده‌آل و خوب» نیست و «هیچ تضمینی از پایدار شدن وضعش وجود ندارد.»