اعلام جدایی حزب خوب از ائتلاف اپوزیسیون در صحنۀ سیاسی ترکیه جنجال بزرگی به پا کرده است. این حرکت از دیدگاه های مختلف پیامدهای متفاوتی می تواند داشته باشد.

مرال آکشنر رهبر حزب خوب (IP) و یکی از اعضای ائتلاف اپوزیسیون ترکیه، موسوم به ائتلاف ملت، اعلام کرد با نامزدی کمال قلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خواه خلق (CHP) در انتخابات آتی ریاست جمهوری ترکیه، که مورد توافق پنج حزب ائتلاف ملت قرار گرفته مخالف است و به همین خاطر از این ائتلاف خارج می شود.

آکشنر در سخنرانی اعلام انشقاق در ائتلاف اپوزیسیون از ادبیات مناسبی استفاده نکرد و خشم سران اپوزیسیون، به ویژه قلیچدار اوغلو را به همراه داشت. آکشنر گفت میز ششگانه اپوزیسیون دیگر قادر نیست خواست ملت ترکیه را منعکس کند و به «میز قمار و میز دفترخانه» تبدیل شده که روی آن منافع شخصی به منافع ملت ارجحیت دارد.

علاوه بر این، آکشنر در اقدامی که در جهان سیاست و اخلاق سیاسی غیرمعمول و نامقعول به شمار می آید، از دو شهردار محبوب CHP، منصور یاواش شهردار کلانشهر آنکارا و اکرم امام اوغلو شهردار کلانشهر استانبول، دعوت کرد از این حزب جدا شده و IP بپیوندند. آکشنر پیشتر و هنگام اعلام جدایی از ائتلاف نیز بار دیگر تأکید کرد که نامزدی یکی از این دو چهره محبوب را ترجیح می دهد.

بلافاصله پس از این نطق کوتاه و غیرمنتظره، تحلیل گران بسیاری آن را یک «خودکشی سیاسی» نامیدند. اقدام آکشنر و اظهارات وی، که به زعم تحلیل گران بیشتر از متأثر از احساسات بود تا محاسبات سیاسی، در وهلۀ نخست ضربۀ جبران ناپذیری به حزب خوب وارد کرد. مردان یانارداغ روزنامه نگار و تحلیل گر کهنه کار، که عبارت «خودکشی سیاسی» نخستین بار از او شنیده شد، معتقد است این حزب دیگر آرای انتخابات قبلی را نیز به دست نخواهد آورد. اما مراد یتکین دیگر روزنامه نگار کهنه کار ترکیه، این اقدام را در عین حال هم خودکشی و هم، به خاطر «ضربۀ مهلکی که در آستانۀ انتخابات سرنوشت ساز پیش رو به پیکر اپوزیسیون وارد کرد»، یک سوء قصد سیاسی تعبیر کرد.

قلیچدار اوغلو در واکنش به اظهارات آکشنر با انتشار یک ویدیوی معنادار اعلام کرد «سفرۀ اپوزیسیون برای کسانی که دیگران را انکار می کنند جایی ندارد». او از مردم ترکیه «از همۀ رنگ ها» دعوت کرد به ائتلاف ملت بپیوندند. او گفت «به جای کسی که از سر این سفره برمی خیزد دل های بسیار دیگری خواهد نشاند.» قلیچدار اوغلو ادعا کرد ائتلاف ملت دیگر به انکار و تحقیر پایان می دهد و ترکیه را متحد می کند. او در عباراتی کنایه آمیز افزود قرار ائتلاف ملت این نبوده که «اردوغان برود اما اردوغانیسم برقرار بماند.»

سخنان قلیچدار اوغلو به مخالفت مکرر آکشنر با حضور حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) در ائتلاف ملت اشاره دارد. مواضع خصمانۀ آکشنر نسبت به این حزب، که آشکارا به زیان اپوزیسیون بود و براساس اغلب نظرسنجی ها و تحلیل ها پیروزی اپوزیسیون را در انتخابات آتی با خطر جدی مواجه می کرد، هیچ گاه تعدیل نشد و آکشنر به یک ائتلاف تاکتیکی هم رضایت نداد. اینک که آکشنر ائتلاف ملت را ترک کرده است، ظاهراً مانعی برای پیوستن HDP به این ائتلاف وجود ندارد. اظهارات قلیچداراوغلو و لحن وی، در کنار همکاری ها و نزدیکی های اخیر دو حزب به ویژه در ارتباط با زلزله، می تواند دعوتی از این حزب قلمداد شود.

علاوه بر این، دو شهردار محبوب CHP که آکشنر بر نامزدی آنها برای رقابت با رجب طیب اردوغان تأکید می کرد، و از آنها برای پیوستن به حزب خوب و نامزد شدن در انتخابات دعوت به عمل آورد، هردو چنان که انتظار می رفت، به این خودکشی سیاسی جمعی تن ندادند، و از حزب خود و نامزدی قلیچدار اوغلو حمایت کردند، تا آکشنر در این مورد نیز بازنده باشد.

هنوز مشخص نیست تحولات بعدی صحنه سیاست ترکیه چگونه خواهند بود. اما به نظر می رسد هر حرکتی از سوی آکشنر او را بیشتر در باتلاق فرو می برد. با توجه به این که گمان نمی رود پنج حزب ائتلاف ملت به خواست آکشنر گردن بنهند، بازگشت به ائتلاف ملت برای او احتمالاً بدترین گزینه است؛ هزینۀ بسیار برای هیچ. ورود به ائتلاف جمهور نیز، که آکشنر سیاست خود را از بدو تأسیس حزبش بر پایۀ مبارزه با آنها و بر محور پایین کشیدن اردوغان از قدرت بنا نهاده است، رسوایی بزرگی خواهد بود. سناریوی دیگری که می توان محتمل دانست شرکت مستقل در انتخابات است، که آن هم دستاورد چندانی برای این حزب و رهبر آن نخواهد داشت.

به هر روی این اقدام آکشنر فضای ملتهب پیشا انتخاباتی ترکیه را ملتهب تر کرده است. بسیاری از احزاب، به ویژه احزاب چپ گرای ائتلاف کار و آزادی، جلسات فوق العاده برگزار کرده اند. اپوزیسیون ترکیه اینک با آزمون بزرگی رو به رو است. پذیرش HDP و دیگر احزاب کوچک ائتلاف کار و آزادی در ائتلاف ملت، علاوه بر این که اثبات ادعاها و شعارهای خوش آب و رنگ اپوزیسیون است، و آثار اجتماعی مثبتی در جامعۀ متکثر ترکیه به جا خواهد گذاشت، اپوزیسیون ترکیه را یک گام بزرگ به پیروزی در برابر اردوغان و شریک ملی گرای افراطیش نزدیک خواهد کرد.

کردپرس