حامد اسماعیلیون، از چهره‌های شاخص اپوزیسیون، در مصاحبه‌ای تازه خبر داد که متن منشور «همبستگی و سازماندهی برای آزادی ایران» در داخل ایران تدوین شده است. او در واکنش به برخی دغدغه‌ها در مورد ترکیب امضاکنندگان منشور نیز توضیح داد که «هیچ‌کس در جایگاه تعیین‌تکلیف نیست.»
آقای اسماعیلیون در این مصاحبه که شنبه ۲۶ فروردین در وب‌سایت «آسو» منتشر شد، گفت که متن این منشور «از داخل ایران به دست ما رسیده و عده‌ای از افرادِ خوش‌نام و قابل اعتماد که در این سال‌ها هزینهٔ زیادی داده‌اند بخش عمدهٔ آن را تدوین کرده‌اند.»
شش چهره شناخته‌شدهٔ مخالف جمهوری اسلامی شامل رضا پهلوی، شیرین عبادی، حامد اسماعیلیون، مسیح علی‌نژاد، عبدالله مهتدی و نازنین بنیادی در ۱۹ اسفند گذشته، منشوری با عنوان «همبستگی و سازماندهی برای آزادی ایران» منتشر کردند و هدف از آن را «ایجاد همدلی برای پیروزی انقلاب ‘زن زندگی آزادی’ و سرنگونی جمهوری اسلامی و رسیدن به ایران آزاد و دموکراتیک» اعلام کردند.
پس از انتشار این منشور، برخی فعالان سیاسی نسبت به مسئله «رهبری» شدن جنبش ‘زن زندگی آزادی’ از خارج از کشور انتقاداتی مطرح کردند، اما حامد اسماعیلیون در مصاحبه روز شنبه خود با اعلام این‌که متن منشور یادشده در داخل ایران تهیه شده، تأکید کرد که «ارتباط با داخل و تأثیرگذاری بر فضای داخل به‌هیچ‌وجه به‌نظرم ناممکن نیست.»
او افزود که «در گذشتهٔ نه چندان دور افرادی بوده‌اند که این مسیر را امتحان کرده‌اند، از خارج با داخل ایران برای سازماندهی کار کرده‌اند و نتیجه گرفته‌اند».
حامد اسماعیلیون دربارهٔ نمونه‌ای ملموس به اعتصابات کارگری اشاره کرد و با ذکر این‌که «شخصاً فکر می‌کنم اعتصاب در حد فعالان کارگری نتیجهٔ مطلوب به دست نمی‌دهد» گفت: «باید گروهی تشکیل داد از کسانی که زندگی کارگران را از نزدیک می‌شناسند و در این حوزه تخصص دارند و با فعالان کارگری در ارتباط‌اند. باید چنین گروهی تشکیل داد و از آن‌ها خواست برای اعتصاب برنامه‌ای مدون و گام‌به‌گام و عملی بنویسند.»
«هیچ‌کس در جایگاه تعیین‌تکلیف نیست»
در پی انتشار «منشور همبستگی»، برخی فعالان در مورد چند و چون نقش آخرین ولیعهد ایران در این روند نگرانی‌هایی ابراز کردند و شاهزاده رضا پهلوی هم در روزهای اخیر از عدم اجماع میان دیگر امضاکنندگان آن بر سر پیوستن کاندیداهای پیشنهادی خود به منشور خبر داد.
حامد اسماعیلیون در مصاحبه تازه خود که با امیر احمدی آریان، نویسنده و استاد دانشگاه، انجام داده در این باره نیز توضیحاتی داد.
او گفت: «من فکر می‌کنم مسئلهٔ استبداد با ویژگی‌های شخصیتی افراد رابطهٔ مستقیم دارد. من چند ماه بیشتر نیست که آقای پهلوی را می‌شناسم، ولی در این مدت با هم حرف زده‌ایم و من هرچه از گفت‌وگوهای قدیمی ایشان موجود بود، خوانده‌ام. من واقعاً در ایشان چنین میل و انگیزه‌ای نمی‌بینم، اما حتی اگر هم می‌دیدم باز نگران نبودم. به نظرم جامعهٔ ایران با این تکثر و این خواسته‌های مترقی، درصورت سرنگونی جمهوری اسلامی، تقریباً غیرممکن است دوباره به استبداد تن بدهد.»
این فعال سیاسی اضافه کرد: « کسانی که پای این منشور را امضا کرده‌اند، عهد بسته‌اند که از مفادش تخطی نکنند و تا جایی که من می‌دانم در هیچ‌کدام میل به این تخطی وجود ندارد… بگذریم که نحوهٔ ادارهٔ کشور انتخاب مردم است و هیچ‌کس در جایگاه تعیین‌تکلیف نیست.»
مسئله تمامیت ارضی
در کنار مسائل حقوقی مربوط به آینده ایران، مسئله تمامیت ارضی ایران ازجمله دغدغه‌هایی بوده که افرادی از فعالان سیاسی با بیان آن، از امضا یا همراهی با منشور یادشده خودداری کرده‌اند.
حامد اسماعیلیون در ادامه مصاحبه خود با اشاره به این دغدغه گفت: «در بستر این بحث فدرالیسم مطرح می‌شود. این مسئله‌ای است که به نظرم در آیندهٔ ایران بعد از سرنگونی جمهوری اسلامی باید درباره‌اش حرف زد. نظر شخصی من این است که تمرکززدایی از قدرت نه تهدید به حفظ تمامیت ارضی بلکه عامل قوام آن است.»
او افزود: «همهٔ افرادی که نام‌شان پای این منشور است، باور دارند که حفظ یکپارچگی کشور اصلی کلیدی است و مسیر آن از به‌رسمیت‌شناختن تکثر می‌گذرد. ایران امروز مجموعه‌ای غنی از اقوام است، ترک و کرد و عرب و لر و گیلک و بلوچ الی آخر، و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز این‌ها در ایران آینده درصورتی میسر می‌شود که هر قوم خود را به‌عنوان بخشی مؤثر در فرایند شکل‌دهی به ایران بعد از جمهوری اسلامی ببینند.»
آقای اسماعیلیون با ذکر این‌که «من در کرمانشاه بزرگ شده‌ام و به همه‌جای کردستان سفر کرده‌ام و آن منطقه را خوب می‌شناسم» گفت که «مسلماً تجزیه‌طلب وجود دارد، ولی به کلیت منطقه که نگاه می‌کنم، تردید ندارم ترک ایران اصلاً هدف یا انگیزه‌ی مردم نیست… کردهای ایران واقعاً به‌دنبال جدایی از ایران نیستند.»
شاهزاده رضا پهلوی در پیامی که روز ۲۱ فروردین امسال منتشر شده نیز بار دیگر بر «اصول حداقلی مشترک: دموکراسی سکولار مبتنی بر حقوق بشر، تمامیت ارضی ایران، و انتخاب شکل حکومت آینده با رای ملت ایران» تأکید کرد و افزود که به حمایت از همه تلاش‌هایی که به «آزادی و آبادی ایران منتهی شود»، ادامه خواهد داد.