کواکس، نهاد هماهنگ‌کننده تلاش‌های جهانی برای دسترسی کشورها به واکسن کووید-۱۹ در واکنش به سخنان رهبر ایران درباره ممنوعیت خرید واکسن تولید آمریکا و بریتانیا به بی‌بی‌سی فارسی گفت که این نهاد طیف‌های گوناگونی از واکسن‌های موجود را تهیه می‌کند و دولت‌ها گزینه‌های زیادی برای انتخاب دارند.
مایکل رایان، مدیر اجرایی برنامه فوریت‌های سلامت سازمان بهداشت جهانی هم گفته است: “این سازمان بارها تاکید کرده که کرونا را سیاسی نکنید و حالا هم می‌گوید لطفا ماجرای واکسن را سیاسی نکنید.”
سازمان عفو بین‌الملل هم تصمیم آیت‌الله خامنه‌ای برای ممنوع کردن دسترسی میلیونها نفر از مردم ایران به واکسن‌های حیاتی را “نادیده انگاشتن حق حیات و حق سلامت” مردم دانسته و گفته است: “رهبر در حال بازی با جان میلیونها انسان است. مقامات باید به این بی‌اعتنایی شرم‌آور به تعهدات حقوق بشری پایان دهند.”
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران دیروز در سخنرانی زنده تلویزیونی خود گفت “ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی کرونا ممنوع است.”
این سخنان باعث بهت و خشم ایرانیانی شد که منتظر ورود واکسن به کشورشان بودند.
کواکس در پاسخ به بی‌بی‌سی فارسی که آیا این تصمیم رهبر ایران باعث به خطر افتادن جان شهروندان خواهد شد، گفت: “برای جوابگویی به حجم بالای درخواست‌ها برای واکسن کرونا، کواکس نیاز دارد که با توجه به جمعیت تحت پوشش و شرایط مختلف کشورها، انواع مختلفی از واکسن‌های موجود را در نظر بگیرد.”
کواکس “با استرازنکا، موسسه سرم هند (تامین کننده استرازنکا و نواواکس)، شرکت جانسون و سانوفی جی‌اس‌کی قرارداد دارد که کارخانه‌های آنها در کشورهای مختلف است تا کار تولید واکسن در سراسر جهان را تسهیل کند.”
ایران یکی از کشورهای طرف توافق با کواکس است که هدفش تسهیل دسترسی کشورها با هر نوع شرایط اقتصادی به واکسن کرونا و مبارزه با همه‌گیری این بیماری است. کواکس قول داده که تا ۱۲ ماه دیگر ۲ میلیارد دوز واکسن به کشورها برساند.
ایران از طریق این نهاد قرار است در فاز اول “۱۶ میلیون و ۵۰۰ هزار دوز” واکسن از کواکس بگیرد که به گفته دولت پول آن به کواکس پرداخت شده است.
اظهارات آقای خامنه‌ای باعث نگرانی شهروندان از توقف خرید واکسن خارجی شده همانطور که امروز بلافاصله بعد از سخنان رهبر ایران هلال احمر ایران اعلام کرد واردات ۱۵۰ هزار دوز واکسن فایزر، که چند انجمن خیریه به دنبال آن بودند، “منتفی است”.
این در حالی است که محصولات دارویی دیگر شرکت آمریکایی فایزر که فعلا رتبه اول تولید واکسن کرونا را دارد، در حال حاضر در ایران استفاده می‌شود و همین‌طور محصولات دارویی بریتانیا.
ایران در ابتدا مشکلات تحریم را مانع خرید واکسن کووید-۱۹ اعلام می‌کرد تا اینکه کواکس به بی‌بی‌سی گفت که از این نظر ایران مشکلی ندارد.
کواکس؛ کدام واکسن‌ها؟
با سخنان رهبر ایران اکنون توجه‌ها بیش از گذشته به کشور سازنده واکسن جلب شده است؛ هرچند بیشتر تولیدکنندگان چندملیتی و در کشورهای مختلف به تولید مشغول هستند.
بیشتر واکسن‌هایی که در حال حاضر کواکس با تولیدکنندگان آنها قرارداد بسته، تولید بریتانیا، آمریکا و شرکت‌های عمدتا چندملیتی است.
استرازنکا: شرکت استرازنکا که شرکتی بریتانیایی و سوئدی است با همکاری دانشگاه آکسفورد واکسنی را تولید کرده که هم در دمای پایین‌تر قابل نگهداری است، هم قیمت آن سه دلار است که از گزینه‌های موجود بسیار ارزان‌تر است. استفاده گسترده از این واکسن از چند روز پیش در بریتانیا آغاز شد.
کواکس بیشترین خرید سبد خود را به این واکسن اختصاص داده که در مرحله اول ۱۷۰ میلیون دوز به طور مستقیم از استرازنکا/آکسفورد و حدود ۲۰۰ میلیون دوز دیگر را از شرکت سرم هند تهیه می‌کند.
موسسه سرم هند: زمزمه‌هایی درباره خرید ایران از این موسسه، یکی از بزرگ‌ترین واکسن‌سازهای جهان، شنیده شده که در واقع تولیدکننده واکسن استرازنکا (بریتانیا و سوئد) و نواواکس (آمریکا) است؛ اما مشخص نیست که آیا رهبر ایران به دولت اجازه خواهد داد که با واسطه از یک شرکت هندی محصولات بریتانیایی و آمریکایی بخرد.
شرکت جانسون و جانسون: این هم شرکتی آمریکایی است اما تاکید دارد که کار تولید واکسن را در کشورهای مختلف هم‌زمان جلو ببرد.
سانوفی جی‌اس‌کی: دو غول دارویی سانوفی (فرانسه) و جی‌اس‌کی (بریتانیا) هم با کمک هم مشغول تولید واکسنی هستند که طرف قرارداد کواکس است.
اما کواکس تاکید دارد که گزینه‌های دیگری هم برای خرید در نظر دارد که به مرور زمان آن را اعلام خواهد کرد.
سازمان بهداشت جهانی: سیاسی‌کاری نکنید
مشاور ارشد سازمان بهداشت جهانی، در مصاحبه مطبوعاتی جمعه هشتم ژانویه که مجازی برگزار می‌شد، در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره ممنوعیت خرید واکسن آمریکایی و بریتانیایی توسط رهبر ایران گفت: هر کشوری بر اساس دلایل و نیازهای خود تصمیم می‌گیرد از کدام محصول استفاده کند.
بروس ایلوارد در عین حال تاکید کرد: “وقت آن است که هر نوع مسائل سیاسی کنار گذاشته شود تا حتما واکسن به انسان‌هایی که آن را نیاز دارند برسد.”
دکتر ایلوارد گفت: “کاری که ما می‌توانیم در این زمینه بکنیم این است که با کشورهای طرف قرارداد کواکس صحبت کنیم که ببینیم از چه محصولی و چگونه می‌خواهند استفاده کنند. خوشبختانه کواکس زمینه‌ای فراهم کرده که همه کشورها بر اساس نیازشان بتوانند به نوعی به واکسن مناسب شرایطشان دست پیدا کنند و برای انتخاب‌هایشان اولویت قرار بدهند.”
“به همین دلیل است که کواکس راه حل مناسبی برای کشورها با هر شرایط و هر امکانات اقتصادی در زمینه دسترسی به واکسن کرونا است.”
بی‌بی‌سی فارسی از سازمان بهداشت جهانی پرسیده است که سخنان رهبر ایران و ممنوعیت احتمالی ورود واکسن آمریکایی یا بریتانیایی چه تاثیری بر جان و سلامت شهروندان خواهد گذاشت. این سازمان پاسخ داده که موضع رسمی سازمان بهداشت جهانی همان است که در این مصاحبه مطرح شده و در این‌باره اظهارنظر بیشتری نخواهد داشت.
در این مصاحبه کاترین اوبراین، رئیس بخش ایمنی و واکسیناسیون سازمان بهداشت جهانی هم درباره اظهارات آقای خامنه‌ای گفت که این سازمان و به‌ویژه کواکس در سبد تامین واکسن خود گزینه‌های متفاوتی دارند که با توجه به نیازها و شرایط کشورها مخصوصا از نظر حمل ونقل و دمای نگهداری واکسن در دسترس کشورها قرار می‌دهند.
دکتر اوبراین به این موضوع اشاره کرده که واکسن‌های موجود را کارخانه‌های داروسازی در کشورهای مختلف تولید می‌کنند که دسترسی به آنها را کم و بیش راحت‌تر خواهد کرد.
بیش از ۱۸۰ کشور از جمله چین به طرح کواکس پیوسته‌اند اما کشورهایی مانند آمریکا ترجیح داده‌اند که خود مستقیم برای تامین واکسن شهروندانشان اقدام کنند.
بیشتر درباره واکسن کرونا در ایران
