بر اساس گزارش ویژه مرکز حقوق بشر ایران، سرکوب و آزار و اذیت رهبران مذهبی سنی در استان سیستان و بلوچستان ایران و استان‌های کردنشین کشور پس از خیزش سراسری جنبش زن زندگی آزادی به طور فزاینده‌ای شدت گرفته است.
گزارش روز سه‌شنبه ۱۵ اوت مرکز حقوق بشر ایران حاکی از آن است که سرکوب و آزار و اذیت رهبران اقلیت مذهبی سنی در استان سیستان و بلوچستان ایران و استان‌های کردنشین کشور پس از خیزش سراسری جنبش “زن، زندگی، آزادی” به طور فزاینده‌ای شدت گرفته است.
این گزارش می‌افزاید سرکوب رهبران اهل تسنن پس از جنبش “زن، زندگی، آزادی”؛ شدیدترین اعتراضاتی که جمهوری اسلامی در چند دهه اخیر با آن مواجه شده است، بیشتر شده و حکومت در این مدت در جهت سرکوب هرگونه مخالفت گام برداشته است. در این گزارش، دلیل اینکه رهبران مذهبی سنی هدف این آزار و اذیت سازمان‌یافته قرار گرفته‌اند، مخالفت و اعتراض این رهبران مذهبی با روش‌های وحشیانه حکومت در سرکوب معترضان عنوان شده است.
بر اساس این گزارش، رهبران مذهبی جوامع مسلمان سنی در استان‌های سیستان و بلوچستان و همچنین استان‌های کردنشین کشور، به دلیل انتقاد مسالمت‌آمیز آن‌ها از خشونت حکومتی دولت، به طور فزاینده‌ای هدف آزار و اذیت و بازجویی و بازداشت قرار گرفته‌اند.
هادی قائمی، مدیر کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران (CHRI) در این رابطه می‌گوید: «مقامات ایران رهبران مذهبی جوامع سنی را به دلیل سخن گفتن علیه کشتار و دستگیری معترضان به دست حکومت، زندانی و عزل می‌کنند.»
به گفته قائمی، روحانیون اهل سنت در ایران “هیچ اقدام غیرقانونی انجام نداده‌اند، جز اینکه برای مردم جوامع خود آشکارا درباره سرکوب خشونت‌آمیز حکومت صحبت کرده‌اند و این در جمهوری اسلامی یک جرم است”.
اقلیت‌های مذهبی و قومی در جمهوری اسلامی از مدت‌ها پیش تحت ظلم و ستم قرار داشته‌اند، اما در پی اعتراضات ضدحکومتی سراسری و خیزش مردمی در ایران در جریان قتل مهسا امینی ۲۲ ساله که در سپتامبر ۲۰۲۲ صورت گرفت، این سرکوب‌ها تشدید شد.
گزارش مرکز حقوق بشر در ایران می‌افزاید در این مدت بسیاری از روحانیون اهل سنت به شدت علیه خشونت حکومت در برابر معترضانی که به صورت صلح‌آمیز به خیابان‌ها آمده بودند صحبت کردند.
در حالی که نیروهای امنیتی حکومت، بیش از ۵۰۰ معترض را در سراسر کشور به قتل رسانده و در حدود ۲۰هزار نفر از قومیت‌‌ها و مذاهب مختلف را دستگیر کردند، اما بلوچ‌ها و کردها بار سنگین‌تری از سرکوب مرگبار حکومتی را به دوش کشیدند و بیشترین میزان تلفات در استان سیستان و بلوچستان و در مناطق کردنشین کشور رخ داد.
سرکوب رهبران مذهبی بلوچ و کرد
این گزارش به رهبران مذهبی اهل سنت در بلوچستان، از جمله مولوی عبدالحمید اشاره می‌کند و از آزار و اذیت و بازجویی و حبس بسیاری دیگر از روحانیون سنی خبر می‌دهد.
گزارش، از چند تن از روحانیون و فعالان اهل تسنن بلوچستان که هدف آزار سازمان یافته قرار گرفته‌اند، نام برده است؛ افرادی همچون عبدالعلیم اسماعیل‌زهی، مولوی عبدالمجید مرادزهی، مولوی ابراهیم حسن‌زهی، مولوی امان‌الله سعدی، مولوی عبدالعزیز عمرزهی، مولوی محمدطیب ملازهی، حافظ کامران سالمی زهی، مولوی نظیر بخش‌زهی، مولانا محمد عثمان، مولانا محمدحسین گرگیج و مولوی عبدالله برهویی و مولوی فتحی محمد نقشبندی.
در ادامه این گزارش به سرکوب و آزار سازمان یافته رهبران مذهبی کرد اشاره شده و از افرادی همچون ماموستا سیف‌الله حسینی، ماموستا جعفر پروینی، ماموستا حسین علی‌مرادی، ماموستا صابر خدامرادی، ماموستا امین قیصری، ماموستا مادح کرمی، ماموستا عبدالجبار لطفی، ماموستا زانا خوشامن، ماموستا ابراهیم کریمی، ماموستا لقمان امینی، ماموستا محمدآرمان صادقی، ماموستا عمر ابراهیمی، ماموستا جمال‌الدین واژی و ماموستا شریف محمدپور نام برده شده است.
بیشتر بخوانید:ناآرامی در سنندج پس از دستگیری دو ماموستا
بر اساس این گزارش، روحانیون اهل سنت از اهرم دولت برای استفاده از مجازات اعدام برای ارعاب و تنبیه اقلیت‌های قومی مانند بلوچ ها و کردها انتقاد کرده‌اند. این گزارش می‌افزاید رهبران اقلیت مذهبی اهل سنت، همچنین استفاده حکومت از مجازات اعدام برای جرائم مواد مخدر را ناقض قوانین و استانداردهای بین‌المللی دانسته‌اند و همچنین به تیراندازی بی‌رویه نیروهای نظامی مرزی به کولبرهای محلی در سیستان‌و بلوچستان وکردستان اعتراض کرده‌اند.
بر اساس گزارش کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران، این موضوع باعث شده که این رهبران مذهبی به هدفی برای تشدید آزار و شکنجه دولتی تبدیل شوند و هرگونه مخالفت مسالمت‌آمیز آن‌ها از سوی حکومت به عنوان یک چالش بالقوه وجودی ارزیابی شده که باید سرکوب شود. این گزارش همچنین می‌افزاید، سرکوب حکومتی به‌ویژه زمانی که انتقاد از سوی شخصیت‌های بسیار مورد احترام در این جوامع طرح شده باشد تشدید می‌شود.
این گزارش همچنین اشاره می‌کند که حکومت روحانیون شیعه، تنها اقلیت‌مسلمانان سنی را هدف آزار قرار نمی‌دهد بلکه این آزار و سرکوب سیستماتیک، مسیحیان، بهائیان، زرتشتیان، یهودیان، جامعه صوفی گنابادی و سایرین را نیز در بر می‌گیرد.