گزارش اختصاصی رادیو کردانه؛ در آخرین روز تابستان 1402 و در مجتمع بوم گردی شهریار چغاخور در استان چهارمحال بختیاری، گروهی از خردمندان و اساتید دانشگاهی، فعالان فرهنگی و هنری، موسیقی دانان و خوانندگان و ورزشکاران و ترکه بازان اقوام مختلف گردهم جمع شده و ضمن آسیب شناسی موارد جعلی وارد شده به فرهنگ و فولکلور اقوام ایرانی همچون؛ رسم غلط و خطرناک تیراندازی در مراسم شادی و عزا، خارج شدن سوگ سروده خوانی، شِروه خوانی و گاگریو خوانی از حلقه بانوان و زنان در مراسم عزا و آسیبدیدن این رسم فولکلوریک زیبا در اثر تبدیل شدن آن به شغل برای مردان و همچنین جایگزینی غلط رفتار خشن و نادرست چوب بازی به جای ترکه بازی زیبا و سنتی اقوام ایرانی، به نمایندگی از اقوام و طوایف خود هم پیمان شدند که در اصلاح کنش های فرهنگی اصیل و باستانی خود بکوشند.
در متن عهدنامه امضا شده توسط حاضران چنین آمده است؛
؛؛بنام خداوند جان و خِرَد/کزین برتر اندیشه بر نگذرد؛”عهدنامه”..ما؛ ایرانیان حاضر در این نشست، از اقوام و طوایف مختلف، به رسمِ پسندیده یِ «نیک پنداری» نیاکان و در تختگاه تاریخی پُر ارج و افتخار«چغاخور» بر بامِ کشورِ عزیزمان ایران و به میزبانی لُر تباران، در این روز تاریخی و در سرزمین خِرَدمندان و راست کرداران، گِردِ هم جمع شده ایم تا در پاسداشت و نکوداشتِ فرهنگ خود کوشا بوده و در پالایش آداب و رسوم دیرپای فرهنگی خود، با نیک گفتاری و نیک کرداری، پَلَشتی ها و بَد رسمی ها را از دامان پاک تاریخ و فرهنگ خود بزداییم.
تاریخ، گُواه خِردمندی و همدلی و همراهی نیاکان ما در جلوه های مختلف زندگی است که در «سوگ» و «سُرور» دوشادوش یکدیگر بوده اند.به گاهِ ناگُزیر و ناگُریز سوگ، «گاگریو»خوانیِ حلقه یِ بانوان و مادرانمان، تَسَلی و آرام بخشِ سوگ نشستگان در گاهِ گریه و غم بوده است.رسمی نیکو و پسندیده که ریشه های قابل انطباقش با سوگ سروده ها و «شِروِه خوانی»ها و «سیاوش خوانی»های باستانی، تایید کننده ی ریشه های کُهن فرهنگ ماست.از سوی مقابل و در شادی و سرور نیز، رقص ها و بازی های آیینی و فرهنگی ما، شاد خوانی و شاد زیستی تمدنی بوده که جشن را فرصتی برای «یَسن» و نیایش پروردگار دانسته و می داند و چرخش دَوار دست ها و دستارها در حلقه یِ افلاکیِ زنان و مردان مان، تداعی چرخش دورگردون و کیهانِ سپهر است و «ترکه بازی» شیر زنان و غیور مردان و یلّان و پهلوانان مان، مشق مهربانی و دوستی، با ریشه هایی در آیین مهر بوده و هست.
در شرایطی که بِدعَت گذاری هایِ غلط، پَلَشتی ها و زشتی ها و نا راستی هایی بر رسم و آیین راستین ما وارد نموده است، ما؛ زنان و مردان حاضر در این نشست، متشکل از بزرگان اقوام و طوایف، فعالان علمی و فرهنگی، کُنشگران اجتماعی و مسئولین یا نمایندگان تشکل ها و انجمن های مردم نهاد، شاعران و نویسندگان، فعالان رسانه ای، هنرمندان عرصه ی شعر و ترانه و موسیقی، سخنوران و شاهنامه خوانان و ترکه بازان و پهلوانان اقوام و طوایف مختلف، در پیشگاه پروردگار جان و خِرَد، در محضرِ بزرگان و بر مبنای خِرَدِ جمعی؛ با قلب و قلم خود پیمان می بندیم که در پالایش فرهنگ و بازگشت این رسوم زیبا و پُربار به مقام و جایگاه اصلی خود، کوشا باشیم.
ما امضاء کنندگان ذیل، پیمان می بندیم که با توان و زبان خود نپذیریم و نگذاریم که«گاگِریو خوانی» به فرصتی برای وارد کردن فشار مُضاعف مادی و روانی بر سوگواران تبدیل شود! ما باور داریم از «مِحنَت» و رنج هم نوعان به «مِکنَت» و مال رسیدن، بِدعتِ نکبتی است که با بازگرداندن گاگریو خوانی به حلقه یِ بانوان و مادران مان باید از دامان آداب و رسوم ما پاک گردد و مردان سُخنوَر و هنرمندِ مجلس گردانِ مان باید چنانچه تعهد بیشتر آنان است، در چارچوبی اخلاقی و انسانی، مجلس گردانان و سخنوران و شاهنامه خوانان و مدیران مُدَبر و راهنمای کُتل گردانان سوگواری های مان باشند.
همچنین ما امضاء کنندگان ذیل، دوشادوش جوانان غیور و پهلوان و شیر زن و جوانمردِ ترکه باز و ورزشکارمان و به اتفاق عهد می بندیم؛ از تکرار رسم غلط و خطرناک تیراندازی در مراسم شادی و عزا جلوگیری نموده و با قلب و قلم بزرگان و دست و بازوی پهلوانان مان اجازه ندهیم؛ بدعت و جایگزینی رسمِ ناپسند، خشن و آسیب آفرین«چوب بازی» بجای «ترکه بازیِ» زیبا و اصیل و باستانی مان، بیش از این به مجالی برای رنجش و کُدورت و آسیب و آزار پهلوانان و جوانان و عزیزان مان تبدیل شود.ما، فعالانه و مسئولانه امیدواریم با این اقدام سنگ بنای کاخِ بلندِ بازگشت به اصالتِ فرهنگِ کُهن خود را پی افکنده و آغازی باشیم برای ترویج اندیشه ی ژرف و گفتارِ سنجیده و فاش و کردارِ شرافتمندانه در دیگر عرصه های محیط زیستی و فرهنگی و اجتماعی و فولکلوریک سرزمینِ عزیزمان ایران که در طول تاریخ و در سوگ و سرور و در مِحنت و نعمت، پناه و خانه مان بوده است.باشد که فرزندان و آیندگان ما، اصالت فرهنگی خویش را بیش از پیش بشناسند و نگاه دارند.ایران سربلند و ایرانی سرفراز باد.ما با هم معنا می دهیم؛؛
نخستین نشست خردمندان و زنان و مردان دارای دغدغه های فرهنگی نسبت به کنش های اصیل فولکلوریک به همت شورای سیاستگذاری “عهدنامه چغاخور” متشکل از افراد داخل و خارج از کشور انجام گردید و برگزارکنندگان فعالانه امید دارند عهدنامه چغاخور آغازی بر اصلاح و زدودن پلشتی های وارده بر فرهنگ و هنر اصیل اقوام ایرانی باشد.
این همایش در مجتمع بومگردی شهریار و با پذیرایی و به صرف شام به رسم زیبای بختیاری ها انجام گردید.تالاب بین المللی چغاخور، یکی از تالاب های ثبت شده در میراث جهانی یونسکو بوده و از زیست بوم های مهم تنوع زیستی خاورمیانه محسوب می گردد.