در تازه‌ترین نظرسنجی ۶۴درصد پرسش‌شوندگان آلمانی گفته‌اند که مهاجرپذیری بیشتر زیان دارد تا منفعت. ۷۳درصد خواهان تعیین سقف برای پذیرش پناهجو هستند. نارضایتی نسبت به کارکرد دمکراسی هم رو به افزایش است.
سیاست مهاجرپذیری دولت آلمان از سال‌ها پیش در میان احزاب و محافل سیاسی و اجتماعی محل مناقشه و جدل بوده است. افزایش چشمگیر شمار تقاضاهای پناهندگی در کنار بحث‌های انتخاباتی در دو ایالت مهم آلمان حالا به این بحث و جدل‌ها ابعاد تازه‌ای داده است.
در هشت ماه اول سال جاری میلادی ۲۲۰ هزار نفر در آلمان تقاضای پناهندگی داده‌اند که در قیاس با مدت مشابه در سال قبل از یک افزایش ۷۷درصدی حکایت دارد. در همین رابطه پیوسته شهرها و بخش‌های بیشتری از این که ظرفیت و امکاناتشان برای اسکان پناهجویان به آخر نزدیک شده شکایت داشته‌اند و نارضایتی در میان شهروندان هم رو به افزایش بوده است.
بسیح گسترده امکانات برای اسکان‌دادن و تامین آموزش و اشتغال چه برای پناهجویانی که از آفریقا و آسیا می‌آیند و چه برای برای پناهجویان اوکراینی بیش از پیش با مرز و محدودیت مواجه می‌شود.
نظرسنجی تازه شبکه اول تلویزیون آلمان حاکی است که در سطح اجتماعی هم ورای تعلقات حزبی و سیاسی، انتقاد و تردید نسبت به سیاست پناهجوپذیری و مهاجرپذیری دولت آلمان رو به افزایش است.
۷۳ درصد پرسش‌شوندگان نحوه اسکان و تقسیم پناهجوها در مناطق مختلف کشور را بد یا خیلی بد دانسته‌اند. تنها ۱۹ درصد گفته‌اند که رویکرد دولت در این زمینه درست یا خیلی درست است.
رقم مخالفان و منتقدان سیاست‌های دولت در سپتامبر ۲۰۱۸ میلادی ۴۳درصد بود و افزایش چشمگیر آن به ۷۳ درصد در ماه جاری میزان بالای تشدید نارضایتی اجتماعی از این سیاست‌ها در ظرف ۵ سال گذشته تلقی می‌شود.
۷۸ درصد پرسش‌شوندگان گفته‌اند که ادغام پناهجوها در جامعه یا بازار کار بد یا خیلی بد است و ۸۰ درصد آنها نیز ارزیابی مشابهی درباره اخراج پناهجویانی داشته‌اند که تقاضای آنها مورد قبول واقع نشده است.
منفعت یا زیان؟
با توجه به این کسر و کمبودها در سیاست پناهجوپذیری دولت، بدبینی نسبت به روندها و رویکردهای مهاجرپذیری در جامعه آلمان رو به افزایش است. در پاسخ به این سوال که آیا آلمان از پذیرش مهاجر بیشتر سود می‌برد یا زیان می‌بیند، ۶۴ درصد پرسش‌شوندگان گفته‌اند که زیان‌ها و مضرات بیشتر هستند. سال گذشته در همین ایام این رقم ده درصد کمتر بود. شمار کسانی هم که در مهاجرپذیری بیشتر مزیت می‌بینند در همین بازه زمانی از ۳۳ درصد به ۲۷ درصد کاهش یافته است.
در این باره که آیا آلمان باید شمار کمتری پناهجو بپذیرد ۶۴ درصد نظر مثبت داشته‌اند که این رقم، ۱۲ درصد بیشتر از نظرسنجی ماه مه است. ۲۷ درصد نیز خواهان میزان کنونی پذیرش پناهجو شده‌اند که از کاهشی ۶ درصدی حکایت دارد. موافقان پذیرش شمار بیشتری از پناهجویان به پنج درصد محدود بوده است که سه درصد کمتر از نظرسنجی ماه مه است.
نظر مثبت اکثریت در مورد اقدام برای محدودسازی مهاجرت
نگاه انتقادی به وضعیت و میزان مهاجرت در این واقعیت هم خود را نشان می‌دهد که اکثریت پرسش‌شوندگان حامی اقدامات تازه برای محدودسازی ورود مهاجران و پناهجویان هستند. ۸۲ درصد موافق کنترل‌های مرزی بیشتر بوده‌اند؛ ۷۷ درصد گفته‌اند که با بستن قرارداد با کشورهای آفریقایی برای استرداد پناهجویان موافق هستند و ۶۹ درصد هم گفته‌اند که لازم است کشورهایی مانند الجزایر، مراکش و تونس به عنوان کشورهایی امن تلقی شوند و تقاضای پناهجویی شهروندان آنها از همان ابتدا مورد قبول قرار نگیرد.
گرچه حمایت بخشی از احزاب محافظه‌کار برای تعیین سقف در مورد پذیرش سالانه پناهجو با مخالفت سرسختانه سایر احزاب روبرو شده است، ولی در نظرسنجی جدید ۷۱ درصد از پرسش‌شوندگان گفته‌اند که چنین سقفی درست و لازم است که در قیاس با نظرسنجی سال ۲۰۱۶ با سوالی مشابه، یک افزایش ۸ درصدی را نشان می‌دهد. در میان این موافقان هواداران همه احزاب دیده می‌شوند، به غیر از هواداران حزب سبزها.
ناامیدی به حصول سیاست اروپایی
در پاسخ به این سوال که بهترین رویکرد در قبال مسئله پناهجویان و مهاجران چیست، ۶۴ درصد پرسش‌شوندگان یک راه‌حل اروپایی را ترجیح را داده‌اند که ۱۱ درصد کمتر از نظرسنجی سالی ۲۰۱۸ با سوالی مشابه است. به عبارت دیگر، خوشبینی به این که بتوان در سطح اروپا به سیاست واحد پناهجوپذیری دست یافت رو به کاهش بوده است. در عوض شمار هواداران یک راه‌حل ملی و غیراروپایی به ۳۱ درصد افزایش یافته که این رقم، رشدی ۹ درصدی را نشان می‌دهد.
با وجود آن که شمار هواداران راه‌حل اروپایی هنوز در حد دوسوم است، ولی همزمان اکثریت پرسش‌شوندگان امیدی به حصول چنین راه‌حلی ندارند. ۷۰ درصد پرسش‌شوندگان (۱۰درصد بیشتر از نظرسنجی مشابه پیش) گفته‌اند که در چشم‌انداز نزدیک دستیابی به یک راه‌حل اروپایی قابل تصور نیست. شمار خوشبینان در این زمینه ۱۳ درصد کاهش داشته و به ۲۳ درصد تنزل پیدا کرده است.
راه‌حلی اروپایی که به تازگی و در پی کاهش اختلافات میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا حصول آن ممکن‌تر شده، از جمله به انعطاف آلمان و موافقت آن با تشدید برخی مقررات و سخت‌گیری‌ها برای ورود پناهجویان مرتبط است. تغییر در موضع سرسختانه آلمان و انعطافی که حالا راه را برای دستیابی به توافقی اروپایی گشوده با بالاگرفتن نارضایتی‌ها در کشور نسبت به سیاست‌های پناهجویی و شمار بالای پناهجویان بی‌ارتباط تلقی نمی‌شود.
نارضایتی نسبت به کارکرد و بازدهی دمکراسی
هفته آینده (سوم اکتبر) وحدت آلمان که در پی فروریختن دیوار برلین، به یک‌پارچگی نظام سیاسی این کشور منجر شد، ۳۳ ساله می‌شود.
به رغم بحران‌های متعدد و نارضایتی‌های گسترده نسبت به کارکرد دولت حاکم، مرکب از سوسیال‌دمکرات‌ها، سبزها و لیبرال‌ها، کماکان اکثریت شهروندان در غرب و شرق آلمان دمکراسی را در مفهوم و کارکرد عام آن مدل موفقی برای حکمرانی می‌شناسند. ۸۷ درصد صاحبان حق رای در غرب کشور و ۷۷ درصد از شرق کشور گفته‌اند که دمکراسی به طور کلی مدل خوبی برای اداره مملکت است.
با این همه کارنامه و نحوه عملکرد دمکراسی جاری در آلمان در قیاس با گذشته برای عده کمتری خشنودکننده است.
در سطح کل آلمان ۵۵ درصد پرسش‌شوندگان گفته‌اند که از شیوه و کارکرد دمکراسی کنونی آلمان ناراضی‌اند که نسبت به نظرسنجی مشابه در اکتبر ۲۰۲۲ کاهشی ۸ درصدی را نشان می‌دهد. ۴۴ درصد اما از این شیوه و کارکرد ابراز رضایت یا رضایت خیلی زیاد داشته‌اند؛ یعنی ۷ درصد کمتر از نظرسنجی سال پیش.
البته عدم رضایت نسبت به کارکرد دمکراسی آلمان در شرق و غرب این کشور تفاوتی محسوس دارد. در حالی که میزان نارضایتی در غرب ۵۲ درصد است (۸ درصد بیشتر از سال گذشته) در شرق کشور این رقم به ۶۶ درصد رسیده که ۳ درصد بیشتر از نظرسنجی قبلی است. در مجموع میزان رضایت از دمکراسی در شرق و غرب آلمان رو به کاهش بوده است.