محمدرضا اسکندری: حزب آزادی (PVV) که در طول تبلغات انتخاباتی هلند را فقط برای هلندی ها می خواهد و همه مشکلات که در هلند وجود دارد ناشی از مهاجران و پناهندگان می داند حال می‌خواهد با احزاب دیگر همکاری کند. این سخنان ویلدرز در سخنرانی پیروزی خود در کافه‌ای شلوغ در لاهه بود. وی اعلام کرد”هیچ حزبی نمی تواند با 37 نماینده در مجلس PVV را نادیده بگیرد.”
در حال حاضر، به نظر می رسد بزرگترین سوال این است: آیا احزاب دست راستی چه آنهایی که سابقا در همکاری با حزب آزادی همکاری داشتەاند و حتی آنهایی که در جریان تبلغات انتخاباتی حاضر به همکاری با حزب آزادی نبودەاند، حالا حاضر به همکاری با این حزب خواهند بود یا نە!
این همان چیزی است که کمپین احزاب عمدتاً در مورد آن قبل از تصمیم به همکاری با حزب نژادپرست آزادی باید بدان پاسخگو باشند.
در شعارهای انتخاباتی ویلدرز به مردم و هواداران خود قول داده است و باید انجام دهد. در حالیکە برخی از مواضعگری و قولهای وی و حزبش در تضاد با قانون اساسی هلنداست. همانند؛ ممنوعیت قرآن و مساجد، خارج شدن از اتحادیه اروپا، بستن مرزها بر روی پناهندگان و مهاجرینی کە نیروی کار مورد نیاز هلند را حل نموده اند.
اغلب احزاب از ویلدرز در این مورد سوال می شد. اما در کمال تعجب او تقریباً بلافاصله اعلام کرد که می خواهد این مسئلە را متوقف کند. او پس از نتایج انتخابات با این لحن ملایم از مبارزات انتخاباتی ادامه داد. هر حزبی، از جمله حزب ما، باید از سایه خود عبور کند و اگر قولهایی در جریان کارزار انتخاباتی دادە کە مخالف قانون باشد، باید تلاش و کوشید آنرا حل کرد!
به نظر می رسد، ام زیخت با حزب سوشیال کنتراکت که از حزب مادر در آن سالها کار کرده و نماینده مجلس از طرف حزب مسیحی های دمکرات بود و از آنان جدا و در عرض سه ماه، آنهم با کسب بیست کرسی در پارلمان بە چهارمین حزب تبدیل شد. این حزب اولین حزب بزرگی می باشد که اولین گام را برای همکاری با حزب آزادی برداشته است. رهبر این حزب در طول مبارزات انتخاباتی اعلام کرد ک با تفکرات ویلدرز در رابطه با آزادی ادیان و تقسیم کردن مردم هلند مشکل دارد. بیان ایده های که بعضی از آنها با قانون اساسی در تضاد هستند. او در چند روز گذشته اعلام کرد: ویلدرز و حزبش نمی تواند با مواضع جنجالی و ضد قانون اساسی دولت تشکیل دهید.
در حالی که وی پس از پیروزی حزب راست افراطی آزادی اعلام کرد: ما آماده ایم تا با ویلدرز برای تشکیل دولتی دست راستی وارد مذاکرە شویم و این اعتماد را به عمل تبدیل کنیم. حزبی که یک شبه از هیچ و با وعدەهایی کە در جریان کارزار انتخاباتی، توانست صاحب بیست کرسی در پارلمان هلند شود. ام زیخت خودش می داند که با این نتیجه انتخابات کار کردن در دولتی که رهبر آن ویلدرز باشد کار آسانی نخواهد بود. برای بیان این موضوع، او از همان استعاره ویلدرز استفاده کرد: “این امر مستلزم آن است که بسیاری از سیاستمداران از سایه های خود عبور کنند.”
شاید ویلدرز لحظاتی قبل در سخنرانی پیروزی خود به ام زیخت اطمینان داده بود. او گفت : راه حلهای PVV باید “در چارچوب قانون بر مبنای قانون اساسی” باشند تا او با خیال راحت قول همکاری با این حزب را بدهد.
اما دیلان یشیل گوز رهبر حزب دست راست میانه حزب خلق برای آزادی و دموکراسی (VVD) در قبول شکست انتخاباتی به ویلدرز پیروز انتخابات که چند ساعت قبل از پیروزی گفته بود در کابینەای که ویلدرز رهبر باشد، شرکت نمی کند. در رابطه با کابینه ائتلافی جواب “بله” یا “نه” نگفت و جواب را به حزب و نمایندگان آن واگذار کرد.
رهبر حزب خلق برای آزادی و دموکراسی (VVD) اکنون در تلاش است تا روی طناب محکمی که خودش کشیده است تعادل برقرار کند. استراتژی این حزب نسبت به PVV هیچ وقت روشن نبود. آنهاتجربه شکست با دولت ائتلافی با ویلدرز را دارند. حال پس از شکست بزرگ در انتخابات بصورت محتاطانه، درب به طور ناگهانی برای PVV پس از ده سال محرومیت باز نمودەاند. حال باید یشیلگوز و حزبش سخنانی را کە کمتر از بیست و چهار ساعت قبل زده اند، در کابینه‌ای که ویلدرز به عنوان نخست‌وزیر در آن حضور دارد، نمی‌پیوندند، به هواداران خود جواب بدهند.
اکنون که حزب نژادپرست آزادی به بزرگترین حزب هلند تبدیل شده است، آیا ویلدرز قادر خواهد بود تا یک دولت ائتلافی با کسب رای اکثریت پارلمان هلند را بوجود بیاورد.
بنابر این تشکیل کابینه با نخست وزیری ویلدرز کار دشواری و سخت خواهد بود. زیرا بدون حزب خلق برای آزادی و دموکراسی (VVD) تقریبا غیرممکن به نظر می رسد. ویلدرز امید خود را به موضوعی بسته است که مهم ترین موضوع برای حزبش است: پناهنده و مهاجرت کمتر. VVD، NSC و BBB نیز می‌خواهند تا حدودی آنها کم و بیش در یک خط حرکت می کنند تا در این مورد کاری انجام دهند.
اما مشکل این احزاب برای کابینه دست راستی با رهبری ویلدرزدر رابطه با جدای هلند از اروپا و بستن مدارس اسلامی و نقض آزادی ادیان و وعدەهای بدون پشتوانه در رابطه با پول به سفره مردم بردن را چطور می تواند حل نمایند.
فرانس تیمرمنز، رهبر حزب کار در سخنرانی پیروزی انتخاباتی خود با چشمانی پر از اشک گفت: اگر چه دومین حزب برندە هلند هستند اما این واقعیت که PVV به بزرگترین حزب تبدیل و این شادی را تحت الشعاع قرار داد. ما با حزبی که مردم را تقسیم می کند و مرزها را بر روی پناهندگانی که از جنگ فرار کردەاند، می بندد حاضر به گفتگو نیستیم. او پس از سخنرانی احساسی خود در جمع اعضای حزب، با قدم های بلند محل سکوی سخنرانی را ترک نمود و مورد استقبال حاضران قرار گرفت.
اگر چه به احتمال زیاد یک کابینەی، دست راستی با رهبری ویلدرز محال نیست اما این کابینه با توجه به عدم تعادل حزب آزادی در سیاست جهانی و ملی عمری کوتاه خواهد داشت.
این انتخابات مرزهای راست و چپ را مشخص و در عمل خیلی از افراد بصورت استراتژیک به راست و چپ رای دادند.
به نظر من برنده این حرکت مردم هلند هستند که با اعتقاد به دمکراسی، باید منتظر نتایج این حرکت باشند و در طول بیش از بیست سال، راست افراطی تلاش نمود رهبری دولت را در دست بگیرد و همه مشکلات را بر سرپناهندگان و مهاجرین خراب کند. حال باید با این پیروزی در عمل ثابت کند که چطور می توان حلال مشکلات اقتصادی مردم هلند باشد.
درس مهم برای نیروهای سوسیال دمکرات و دمکراتهای لیبرال این بود که بیشتر با مردم در تماس باشند و تلاش نمایند به جای فکر به منافع طبقه متوسط و ثروتمند جامعه، نگاهی هم به مردم فقیر و کارگران که کمر آنها بعد از جنگ اوکراین خم شده است_ داشته باشند.