از سال ۲۰۱۲ تاکنون برخی کشورهای دنیا به رهبری امریکا و به منظور جلوگیری یا محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران تحریم‌های نفتی علیه ایران را شدت دادند. کشورهای تحریم‌کننده هدف خود از این تحریم‌ها را محروم کردن ایران از درآمدهای نفتی با ابزارهای مستقیمی همچون تحریم خریداران نفتی و تحریم‌های بیمه‌ای کشتی‌های نفتکش یا تحریم‌های بانکی با هدف انصراف خریداران نفتی اعلام کردند و تنها راه‌حل برای فروش نفت دور زدن تحریم‌ها اعلام شد، اما بنا بر اطلاعاتی که کانال «خبر فوری» منتشر کرده، ارزش صادرات نفتی شامل نفت خام، میعانات گازی و… در ۸ ماهه ابتدایی سال، ۲۹ میلیارد دلار گزارش شده که البته این رقم ۲۹ میلیارد نبوده بلکه ۲۰ میلیارد دلار بوده و حدود یک‌سوم از درآمدهای نفتی در روند دور زدن تحریم‌ها هدر رفته است.دور زدن تحریم‌ها برای هر کشوری هزینه دارد و بزرگ‌ترین هزینه‌ای هم که ایران در زمان دور زدن تحریم‌ها داده دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد بود که پدیده‌ای به نام بابک زنجانی به وجود آمد که در دولت بعدی از سوی بیژن زنگنه وزیر نفت وقت فاش شد و هنوز هم مشخص نیست که پول‌هایی که این فرد بابت فروش نفت به دست آورده به کجا رفته است. متاسفانه هزینه دور زدن تحریم‌ها از بیت‌المال داده می‌شود و هزینه آن هم دود شدن ارزهای نفتی است که صاحب این ارزها عموم مردم هستند.اگر نگاهی به آمارهای خریداران نفت ایران بیندازیم می‌بینیم که در دوره بعد از برجام تنوع خریداران نفت ایران بالا بوده و به جز کشورهای آسیایی، کشورهای اروپایی هم در این سبد نفتی حضور داشتند و در دوره ریاست‌جمهوری محمد خاتمی هم به همین شکل بود، اما حالا همه تخم‌مرغ‌ها در سبد چین چیده شده و نفت ایران به این کشور می‌رود که تنها یکی از هزینه‌های نفتی است و قدرت مانور ما در فروش نفت کمتر از قبل شده است. کشورهایی هم که از چین نفت ایران را می‌خرند قدرت چانه‌زنی بیشتری در مقابل ما دارند و نه تنها تخفیف بالاتری می‌گیرند گاهی تهاتر هم می‌کنند.هر چند راهکارهایی از قبیل دادن تخفیف، تنوع‌بخشی به مشتریان و تهاتر و… برای کاهش هزینه‌های دور زدن تحریم‌ها وجود دارد و اگر امروز میزان تولید و صادرات نفت بیشتر شده این رشد افزایش رشد اقتصادی را به دنبال داشته است به این معنی که راه‌هایی وجود دارد اما باز هم این هزینه‌ها وجود دارند و تنها راه از بین بردن تحریم‌هاست. وقتی تحریم نباشیم، روند تجارت با دنیا عادی است؛ یعنی شما به عنوان یک تاجر می‌توانید هر چه را که نیاز هست از بازار آزاد و رقابتی جهان با «مناسب‌ترین قیمت» بخرید و وارد کنید.اما وقتی تحریم باشید، دیگر نمی‌توانید مایحتاج کشور را با مناسب‌ترین قیمت وارد کنید بلکه مجبور می‌شوید به «ممکن‌ترین شکل» وارد کنید. ورود به بازی دور زدن تحریم‌ها، دیگر کار یک تاجر عادی نیست. کار کسانی است که به منابع ده‌ها میلیارد دلاری کشور دسترسی دارند و می‌توانند با این پول درشت، ریسک کنند، چراکه هزینه این ریسک را خودشان نمی‌دهند و از کیسه ملت می‌رود.در این زمینه برآوردها حاکی است در دو دولت احمدی‌نژاد و روحانی، حدود ۴۰۰ میلیارد دلار صرف دور زدن تحریم‌ها شده است. این ۴۰۰ میلیارد دلار در جیب کسانی رفته که متخصص «دور زدن تحریم‌ها» بوده‌اند. این پولی است که سه برابر هزینه ساخت ایستگاه فضایی بین‌المللی است. پولی است که بودجه ۵ سال کشوری مانند مالزی است و با این پول می‌شد ۳۰۰ برج مانند برج خلیفه دوبی ساخت! اما کاسبان تحریم‌ها، از چنین پولی نخواهند گذشت.اتکا به درآمدهای نفتی همچنان وجود داردحمیدرضا صالحی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی در مورد هدر رفت ارزهای نفتی در پروسه دور زدن تحریم‌ها به «اعتماد» گفت: صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ایران یکی از درآمدهای اصلی کشور محسوب می‌شود که در کنار سایر درآمدهای نفتی از عوارض گمرک تا فروش برق و گاز و… قرار گرفته است که برخی از این درآمدها با مشکلاتی هم روبه‌رو هستند. او افزود: علی‌رغم اینکه در سال‌های گذشته رهبری همواره تاکید داشته‌اند که بودجه‌ریزی را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که وابستگی‌ها به فروش نفت کمتر باشد اما همچنان وابستگی‌ها به این کالا وجود دارد و اتکا به درآمدهای نفتی همچنان وجود دارد.صالحی تصریح کرد: هر چند چراغ سبزهایی هم درخصوص افزایش فروش نفت در سال جاری داده شده اما با بازارهای انحصاری برای این کالا مواجه هستیم و در برگشت ارزهای نفتی هم با مخاطراتی روبه‌رو هستیم و پول نفت را به میزان کافی دریافت نمی‌کنیم البته دولت در ورودی و خروجی‌های مالی پیش‌بینی این موضوع را کرده که درآمدهای فروش نفت به صورت کلی حاصل نمی‌شود و این بودجه را هیچ‌گاه به طور کامل درنظر نمی‌گیرند اما امیدواریم به اندازه تلاشی که در کشور می‌شود به همان اندازه درآمد، ثروت و ارزش افزوده برای کشور فراهم شود.نقش بخش خصوصی در فروش نفت بیشتر شوداین عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران با اشاره به منفی شدن تراز تجاری کشور در ۸ ماهه ابتدای سال جاری افزود: تراز تجاری کشور در این مدت ۱۰ میلیارد دلار منفی شده و ارزش صادرات غیرنفتی ایران به ۳۲ میلیارد دلار و ارزش واردات هم به ۴۲.۱ میلیارد دلار رسیده است.صالحی در مورد راهکارهای کاهش هزینه فروش نفت در شرایط تحریمی تصریح کرد: یکی از این راه‌ها این است که نقش بخش خصوصی را در فروش نفت بیشتر کنیم و نه تنها در بخش نفت بلکه در حوزه فروش برق بخش خصوصی وارد شود و به کشورهای پاکستان، افغانستان و عراق و ترکیه و… برق بفروشند و بخش خصوصی در حوزه انرژی پررنگ‌تر باشند تا منابع مالی حاصل از فروش انرژی هم راحت‌تر وارد کشور شود.این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به فساد مالی بابک زنجانی در فروش نفت گفت: از آن زمان به بعد نگرانی‌هایی در این خصوص برای دولت ایجاد شد که با بخش خصوصی نمی‌توان به راحتی همکاری داشت اما بخش خصوصی شناسنامه‌دار و افرادی که پیشینه خوبی دارند و دارای هویت هستند و در تشکل‌ها شناخته شده هستند، می‌توانند وارد این حوزه شوند و برای کشور درآمد ایجاد کنند همان‌گونه که برای بنگاه‌ها هم درآمد ایجاد می‌کنند.بخش خصوصی برای ضمانت دادن پروژه‌های خارجی نیازمند منابع مالی استاو افزود: البته ممکن است در بسیاری از موارد منابع مالی حاصل از فروش نفت را نتوان وارد کشور کرد اما می‌توان با توسعه صادرات غیرنفتی یا فروش کالاها این منابع را تامین کرد و برای پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری داشت.صالحی گفت: امروزه پروژه‌ها را به صورت فاینانس می‌دهند و بخش خصوصی برای ضمانت دادن در پروژه‌های خارجی نیازمند منابع مالی است و این بخش می‌تواند این منابع را صرف این پروژه‌ها کنند، همان‌گونه که کشور ترکیه هم از بخش خصوصی به همین شکل حمایت می‌کند و از این منابع استفاده می‌کند. او افزود: به دلیل قطع شدن مراودات بانکی انتقال ارز به کشور با مشکل همراه شده و به عنوان نمونه می‌توان در عراق این منابع را سرمایه‌گذاری کرد و یک پالایشگاه یا پتروشیمی ساخت و ارزش‌آفرینی کرد تا از پیمانکاران ایرانی استفاده شود تا این منابع را تبدیل به درآمدی جدید برای نسل‌های آینده کنیم. روزنامه اعتماد
