وحید کمالی
اگرچه کودکان زاده انسانهای بزرگ بوده‌اند ولی درطول تاریخ از آنها بعنوان کارآموزان وکارگران مفید باحقوق کم استفاده شده است. کارکودکان دردوران انقلاب صنعتی آمریکا رونق تازه تری گرفت کودکان اغلب درشرایط سخت وخطرناک کارخانه‌ها برای پیدا کردن ناچیزترین حق و حقوق کارمیکردند. کودکان به عنوان کارگران مفید درکارخانهامورداستفاده قرارمیگرفتندچون ازلحاظ اندازه و جثه کوچک بودندواجازه حرکت به مکانهایی که بزرگسالان نمیتوانستند به آنجانفوذکنندراپیدامیکر‌دند. معادن یکی از مکان هایی بود که کودکان را برای حفاری به آنجا میبردند. کنترل شخصیت وعملکرد کاری کودکان هنگام کارکردن برای کارخانه داران وصاحبان معادن خیلی راحت تر از بزرگسالن بودومهمترازآن پرداخت حقوق‌های کم بابازیافت فروان راه رابرای بیشتربه کارگرفتن کودکان مهیا میکرد. بیشترین انگیزه‌ای که اصلاح طلبان را درقرن نوزده به فکرایجاد نهادی برای دفاع ازحق کودکان کار واداشت ترک تحصیل کردن کودکان برای امرار معاش خانوادهایشان بود. به همین منظور سازمانهای حمایتی واصلاح طلبان کوشیدند کارهای کودکان را محدود کنند. حداقل نقش کارکودکان درایلات متحده امروزیکی ازتغییرات قابل توجه درزندگی اجتماعی واقتصادی کشور طی دوقرن گذشته است. ولی درایالات مستعمره کارکودکان مشکل نبود. این بخش جدایی ناپذیر ازاقتصادکشاورزی وصنایع دستی به شمار می‌رفت. بچه‌ها نه تنها درمزارع خانواده‌ها کار میکردند درمواقع دیگر بصورت کارگر به مزارع دیگر برای کار میرفتند نمودارسن کودکان برای کار بین ۱۰تا۱۵سال بیشتر نبود بهمین جهت شروع فعالیت‌های حمایتی از کودکان در قرن نوزدهم کم کم کارهای کودکان رادرمزارع وکارخانه‌ها ومعادن کم رنگ تر کرد.
درسال ۱۹۰۰حدود ۱۸درصد کارگران آمریکا راکودکان تشکیل میدادند که میانگین سن آنها پایین تر از۱۶ سال بود سازمانهای کار وحقوق کودکان بسیاری از خانواده‌های بومی رامتقاعد ساختن که تحصیلات ابتدایی به عنوان یک ضرورت وپیشرفتی برای جامعه است. این حرکت درآمریکا باعث انگیزه‌ای بین کارفرمایان شد تاحقوق کودکان رابالا وسختی کار کودکان را به حد برسانند. دراین میان فرستادن کودکان به مدرسه به اولویتی برای خانواده‌ها تبدیل شد. عرضه جدید کارگران کودک با رشد چشمگیری درسه ماه آخر قرن نوزدهم مواجه شد وکارهای مناسب تری را برای کودکان مهیا کرد. ورود مهاجرین ایرلندی واروپایی به آمریکا دوباره باعث بالا گرفتن تقاظا برای کار کودکان شد این دوعامل منجر به افزایش درصد کودکان کارده تاپانزده ساله درایالات متحده گردیداگرچه آمار رسمی درآن دوران ۱/۷۵ میلیون نفر به طور قابل توجهی تعدادواقعیرا کاهش میدهد واین نشان میدهد که ۱۸درصد ازاین کودکان درسال۱۹۰۰مشغول به کار بوده اندوسن کودکان رااز ۱۲تا۱۵ساله تشکیل میدادند. تلاش برای تنظیم ویاحذف کار کودکان ازسال۱۹۰۰یکی ازاقدامات برای اصلاحات اجتماعی درایلات متحده بشمار میرود. افرادی که بیشتر دراین کمیته‌ها فعالیت داشتندگروههای ملی حمایت از کودکان کار بوده است که درسال۱۹۰۴سازماندهی وبسیاری ازسازمانهای حمایت از کودکان کار رادر کشور ایجاد کردند. این سازمانها کم کم بافلسفه انعطاف پذیری که آنها را قادر به مقاومت دربرابر خواسته‌های کارفرماها میکرد شروع به جمع آوری اسناد ومدارک کشیدن عکس از کودکان هنگام کار وخطرناک بودن محلهای کارکودکان ونشان دادن درمکانهای عمومی کم کم این فرهنگ رادربین مردم نهادینه کردند که کودکان حق تحصیل واستفاده از پتانسیلهای دوران کودکی دارند. باتمام این تلاشها موقعیت به شدت وابسته به شرایط سیاسی کشور وهمچنین پیشرفتهای علمی بود که نیازمندیهای صنایع وکارخانه هارابه کودکان کمرنگ تر میکرد. درسالهای۱۹۰۲تا۱۹۱۵کمیته‌های حمایت از کودکان کار براصلاحات از طریق مجلس قانون گذاری تاکید میکردند تابتوانند آن را بصورت یک قانون ملی به اجرا دربیاورند. کم کم باپیشرفت علم دراروپا وآمریکا مشکلات کار کودکان رفع وجای خود را به تحصیلات اجباری ورایگان برای تمام کودکان مهاجر وغیر مهاجر فراهم کرد. آمریکاییان واروپاییا به این نتیجه رسیدندکه تحصیل کودکان وایجاد ضمینه‌های تحصیلی راه را برای پیشرفت جامعه وایجادرونق اقتصادی مهیا میسازد.
حال میبینیم باگذشت ۴۰سال از حکومت اسلامی ایران ملتی به شکوه ایران به سالهای۱۹۰۰آمریکا واروپا برگشته‌ایم. نبودیک برنامه جامع اقتصادی وهزینه‌های سرسام آور تحصیل وزندگی خانواده‌های کم درآمد را مجبور به ایجاد شغل برای فرزندان وترک تحصیل آنان کرده است. ایجاد مدارس غیر دولتی وفراهم کردن بهترین امکانات برای تحصیل وبلعکس نبود امکانات ووجود فضاهای فرسوده برای مدارس دولتی راه را برای ایجاد یک ناامیدی در کودکان برای ادامه تحصیل درکشوری که تنها معیار پیشرفت وترقی تحصیلات بالا نیست فضا را برای کار کودکان مهیا کرده است.
اکنون دراین عصر مدرن که تمام دنیا درهر ثانیه قسمتی از علم راصاحب میشوند درجمهوری اسلامی کودکان برای تامین هزینه‌های خود دست به کارهای طاقت فرسایی میزنند. دراین میان سواستفاده‌های جنسی از کودکان ووجود کودکان درزندانها برای استفاده‌های جنسی وپخش مواد یکی دیگر ازشاهکارهای د ولتی است که سعیدهای طوسی را دردرون خانه همایونی برمرکب بزرگان مینهند. بارکود اقتصادی وفلج شدن چرخه اقتصاد کشورقشرهای کم درآمد برای تامین مایحتاج زندگی خود کودکان را از تحصیل باز میدارند وبرای حداقل دستمزد به کارهای سخت وامیدارند. اکنون دردوران طلایی جمهوری اسلامی ایران خیابانها بجای زیبا سازی چهره‌های مظلوم کودکان رامیبینی که درگرما وسرما مشغول کارهستند. به قول گاندی که از او پرسیدند. چه زمانی باید به حال کشور گریست… گفت آن زمانی که کودکانمان بجای فکر کردن به آینده کشوربفکر سیر کردن شکم هستند. باشروع اعتراضات دردوران حکومت پهلوی ازکودکان به عنوان ابزار تخریب وشلوغی استفاده میکردند وباشروع جنگ ایران وعراق کودکان بمبهای دستی مخربی شدند که بیشترین عملیاتهای انتهاری درآن زمان را بخود گرفت. الگوقراردادن کودکانی که تانگهارا با حملات انتهاری نابود میکردندضمینه را برای ایجاد شبکه‌های تروریستی دراین دوران فراهم کرده است. هرکشوری که نتواند ضمینه مناسب برای بارورشدن استعدادهای یک کشور که همانا کودکان هستند فراهم کند ایران اکنون رابرای ملتش به ارمغان آورده است. به امید روزی که هیچ کودکی را درحال کار برای سیر کردن شکم خود وخانواده‌اش نبینیم.
منابع … سازمان حمایت از کودکان کار آمریکا
دوباره نشر از آرشیو 2018