روز چهارشنبه ۲۴ اردیبهشتماه ۱۴۰۴ (۱۳ مه ۲۰۲۵)، عظیم یادگاری، شهروند کُرد اهل شهرستان دهلران در استان ایلام، توسط نیروهای امنیتی در تهران بازداشت شد. به گفته منابع آگاه، این بازداشت در راستای اجرای حکم ۱۰ سال حبس تعزیری بوده که پیشتر توسط دادگاه انقلاب به اتهاماتی چون “اقدام علیه امنیت ملی” و “همکاری با گروههای مخالف نظام” علیه وی و سعدالله آیینی، دیگر فعال مدنی کُرد، صادر شده بود.
این منابع اعلام کردهاند که عظیم یادگاری پس از بازداشت قرار است به زندان ایلام منتقل شود تا دوران محکومیت خود را در آنجا سپری کند. تاکنون مقامات قضایی و امنیتی در مورد جزئیات پرونده، روند رسیدگی قضایی و اتهامات دقیق واردشده به وی، شفافسازی نکردهاند و خانواده او نیز از حق اطلاعرسانی عمومی و وکیل انتخابی محروم بودهاند.
بازداشت عظیم یادگاری، مانند بسیاری از شهروندان کُرد دیگر، نشانهای از ادامه سیاستهای سرکوبگرانه جمهوری اسلامی علیه ملیتها و فعالان مدنی کُرد است. در سالهای اخیر، شاهد افزایش شدید احکام سنگین و غیرشفاف علیه فعالان مدنی، فرهنگی و حتی شهروندان عادی در مناطق کُردنشین بودهایم.
موضوع نگرانکننده در این پرونده، نبود شفافیت در فرایند دادرسی و صدور حکم سنگین بدون برگزاری دادگاه علنی و حضور وکلای مستقل است. دهلران و ایلام در سالهای گذشته شاهد رشد نسبی آگاهی مدنی بودهاند و بسیاری از جوانان آن منطقه به دلایل فرهنگی، مدنی یا معیشتی در تیررس نهادهای امنیتی قرار گرفتهاند. انتقال وی به زندان ایلام نیز میتواند با هدف فشار روانی و قطع ارتباط با فعالان تهرانی و رسانهای صورت گرفته باشد.
اگرچه جمهوری اسلامی همواره تلاش کرده این اقدامات را در چارچوب “امنیت ملی” توجیه کند، اما در واقع این نوع برخوردها به وضوح جنبه سیاسی و امنیتی دارد و تلاشی برای خاموش کردن هر نوع صدای مستقل یا منتقد از دل ملیتها و مذاهب گوناوگون کشور است.
در نهایت، جامعه بینالمللی و نهادهای حقوق بشری باید نسبت به این نوع نقض سیستماتیک حقوق بشر و تبعیض ساختاری علیه کُردها واکنش نشان دهند و خواستار آزادی فوری عظیم یادگاری و سایر زندانیان سیاسی و عقیدتی شوند.