صبح امروز، چهارشنبه ۷ خرداد ۱۴۰۴، پدرام مدنی، زندانی سیاسی ۴۱ ساله، در زندان قزلحصار کرج توسط جمهوری اسلامی ایران اعدام شد. این زندانی که از سال ۱۳۹۸ به اتهام ساختگی «جاسوسی برای اسرائیل» در بازداشت بهسر میبرد، در حالی به پای چوبه دار برده شد که از حقوق اولیهای همچون دسترسی به وکیل انتخابی، دادرسی عادلانه و رسیدگی شفاف قضایی محروم بود.
برای نخستینبار، تصویری از پدرام مدنی پس از اعدام، از سوی کیوان مهتدی، زندانی سیاسی سابق و همبندی او در شبکههای اجتماعی منتشر شد. این تصویر که چهره انسانی و دردناک یکی از قربانیان سرکوب سیستماتیک را نمایان میسازد، واکنشهای گستردهای در میان فعالان مدنی و کاربران فضای مجازی به دنبال داشته است.
کیوان مهتدی، در یادداشتی تأثربرانگیز، درباره او نوشت:
«پدرام در بند ۴ زندان، مردی آرام و سختکوش بود. از قفسههای کتابخانه بند تا وسایل زندان زنان، با دستانش خلق کرد. وقتی حکم اعدامش آمد، انگار چیزی در او شکست، اما باز هم مقاومت کرد. حکمش یکبار نقض شد، اما ناگهان او را به قزلحصار بردند و حالا دیگر نیست.»
پدرام مدنی، پدر یک کودک خردسال، از جمله کسانی بود که جامعه جهانی هرگز نامش را در رسانههای جریان اصلی نشنید، اما اکنون با انتشار چهرهاش و روایتهایی چون روایت مهتدی، به نماد دیگری از ظلم خاموش و بیصدا در زندانهای جمهوری اسلامی تبدیل شده است.
تحلیل:
حذف سیستماتیک صدای منتقدان
اعدام پدرام مدنی را نمیتوان رویدادی مجزا یا تصادفی تلقی کرد. بلکه این اعدام در ادامه روندی نگرانکننده از تشدید سرکوب، صدور احکام سنگین، و اجرای بیرحمانه مجازات اعدام علیه زندانیان سیاسی و عقیدتی در ایران صورت میگیرد. در سالهای اخیر، روند صدور احکام قضایی علیه کنشگران سیاسی، مدنی، فرهنگی و حتی شهروندان عادی با شتابی فزاینده و نادیدهگرفتن اصول دادرسی منصفانه همراه بوده است.
پدرام مدنی تنها یک نام نیست. او نمایندهٔ صدها زندانی گمنامیست که در زندانهای ایران بدون پوشش خبری، بدون دسترسی به وکیل، بدون فرصت دفاع واقعی، و گاه بدون تماس با خانواده، در انتظار حکمی مرگبار هستند.
سازمانهای بینالمللی حقوق بشر بارها جمهوری اسلامی ایران را به نقض گسترده حقوق بشر، از جمله استفاده ابزاری و سیاسی از مجازات اعدام متهم کردهاند. این نهادها، اعدامهایی چون اعدام پدرام مدنی را نه اجرای عدالت، بلکه ابزار سرکوب، انتقام و ارعاب جامعه دانستهاند.
خواست جامعه مدنی
همزمان با انتشار خبر اعدام و تصویر پدرام مدنی، موجی از خشم، اندوه و اعتراض در فضای مجازی شکل گرفته است. کاربران با هشتگهایی مانند #پدرام_مدنی، #اعدام_نکنید و #StopExecutionsInIran خواستار پاسخگویی نهادهای مسئول، توقف فوری مجازات اعدام، و توجه بیشتر جامعه جهانی به سرکوب در ایران شدهاند.
اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز است صدای قربانیان فراموششده، در تریبونهای بینالمللی بازتاب یابد. انتشار چهرهی پدرام، شاید آغاز افشای نامهای دیگر باشد؛ نامهایی که اگر امروز خاموش شوند، فردا میتوانند در چهرهی دیگر منتقدان، آزادیخواهان و انساندوستان تکرار شوند