🔻 دیدار اردوغان و عراقچی در استانبول | ترس آنکارا از خیزش سراسری و طمع به بحران ایران
در حالی که ایران با شدیدترین موج حملات نظامی اسرائیل و نارضایتی داخلی مواجه است، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، روز جمعه در استانبول میزبان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی بود. این دیدار در فضای امنیتی و بدون اطلاعرسانی رسمی اولیه صورت گرفت، اما منابع دیپلماتیک میگویند که گفتگوها فراتر از عرف دیپلماتیک و بیشتر شبیه به «معامله پشتپرده» بوده است.
🟥 نقش مخرب ترکیه در بحران ایران
ترکیه، که خود با بحرانهای سیاسی داخلی، اعتراضات دانشجویی، و وضعیت شکننده اقتصادی مواجه است، بهوضوح از گسترش احتمالی خیزش انقلابی در ایران به داخل مرزهایش وحشت دارد. تجربه سالهای گذشته، از اعتراضات در کردستان ایران تا جنبشهای ضدسرکوب در سوریه، نشان داده که هر تضعیف در رژیم ایران، بهنوعی بیثباتی در مرزهای شرقی ترکیه و میان جوامع کُرد و ترکزبان نیز منجر خواهد شد.
ترکیه به عنوان عضوی از ناتو و شریک اقتصادی رژیم ایران، در ظاهر خود را بیطرف و میانجی نشان میدهد، اما در عمل بارها با جمهوری اسلامی در سرکوب، ردگیری مخالفان، تبادل اطلاعات و تسهیل انتقال سلاح همکاری کرده است.
🔺 طمع آنکارا به منابع انرژی ایران
دیدار عراقچی و اردوغان در شرایطی صورت گرفت که زیرساختهای نفتی، گازی و هستهای ایران یکی پس از دیگری هدف قرار گرفتهاند و دولت مرکزی بهشدت در معرض فروپاشی کنترلی قرار دارد.
منابع تحلیلی میگویند که ترکیه در حال ارزیابی گزینههایی برای دستیابی به مزیتهای استراتژیک در آینده نزدیک ایران است، از جمله:
- قراردادهای ترجیحی انرژی
- دسترسی به پروژههای بازسازی پس از بحران
- جایگاه ژئوپلتیک در معادلات آیندهی منطقه
ترکیه پیش از این نیز در دوران تحریمها بارها نقش واسطه انتقال گاز و نفت ایران به بازارهای بینالمللی را ایفا کرده بود – نقشی که برای اردوغان سودی چند میلیارد دلاری به همراه داشته است.
⛔️ معامله بر سر پهپاد و تجهیزات نظامی؟
برخی منابع میگویند ترکیه در دیدار اخیر پیشنهاد داده که در صورت ادامه تضعیف زیرساخت نظامی ایران، حاضر است پهپادها و سیستمهای الکترونیکی شناسایی پیشرفته را به رژیم ایران واگذار کند؛ پیشنهادی که ممکن است هم در راستای کنترل بحران و هم در راستای معامله نفتی یا ارزی باشد.
در مقابل، عراقچی نیز ممکن است قول داده باشد که جمهوری اسلامی در سرکوب اعتراضات مناطق مرزی، بویژه کردستان ایران، با ترکیه هماهنگتر عمل خواهد کرد و از گروههای سیاسی پناهگرفته در خاک ایران فاصله بگیرد.
⚠️ نتیجهگیری:
دیدار استانبول نشانهای واضح از ترس رژیمهای سرکوبگر منطقه از گسترش زنجیرهای اعتراضات مردمی و فروپاشی نظم موجود است. رژیم اردوغان، که خود از خیزشهای اجتماعی بیمناک است، میکوشد تا با نزدیکی به رژیم ایران، هم ثبات خود را حفظ کند و هم سهمی از فروپاشی احتمالی بهدست آورد.
در این میان، مردم ایران و ترکیه هردو قربانی بازیهای ژئوپلتیک و معاملات پشت پردهاند.