بهاء حریری، فرزند ارشد رفیق حریری و برادر بزرگ سعد، اعلام کرد که بزودی به لبنان باز خواهد گشت تا وارد سیاست شود و برای نجات کشورش بکوشد. به تازگی، سعد حریری که سه بار نخستوزیر لبنان بود اعلام کرد که از سیاست کنارهگیری میکند.
روز جمعه ۲٨ ژانویه، بهاء حریری اعلام کرد که بزودی به لبنان باز خواهد گشت تا راه پدر و برادر را دنبال کند.
بهاء حریری که ۵۶ سال دارد، دارای تابعیت دوگانۀ لبنانی – سعودی است. وی تاکنون فعالیت مستقیم سیاسی نداشته اما به عنوان یک تاجر میلیاردر شناخته شده است.
چهار روز قبل از آن، سعد حریری کنارهگیری خود را از سیاست اعلام کرده بود. روزنامۀ فرانسوی لوموند معتقد است که این کنارهگیری نشانۀ “شکست یک پروژۀ سیاسی میانهرو” در لبنان است.
سرنوشت خاندان حریری
خانوادۀ سنی مذهب حریری که از سی سال پیش در صحنۀ سیاست لبنان حضور دارد، از همان آغاز روابط بسیار نزدیک با عربستان سعودی داشت.
سرمقالهنویس لوموند یادآوری میکند که رفیق حریری – پدر سعد و بهاء – یک مقاطعهکار کوچک شهر صیدا بود که در دهههای ۱٩۷٠ و ٨٠، در ساخت کاخهایی برای خاندان سلطنتی عربستان سهم گرفت و از آن پس توانست روابط خوبی با امرای سعودی برقرار کند. او همچنین با سوریها مناسبات مفیدی داشت. بدین ترتیب، رفیق حریری به لطف ثروت اندوخته و روابط منطقهای وارد عرصۀ سیاست شد و در اواخر جنگ داخلی لبنان (از ۱٩۷۵ تا ۱٩٩٠) خود را به عنوان شخصیتی که در پی بازسازی کشورش است شناساند. رفیق حریری سه بار نخستوزیر شد و روابط خوب با ریاض و دمشق را حفظ کرد. او در عین حال با واشنگتن و پاریس هم مناسبات گرمی داشت. به نوشتۀ روزنامۀ لوموند حریری را میتوان “نمایندۀ تسنن میانهرو” در منطقه دانست.
پایان موازنۀ سیاسی
اما رفیق حریری نتوانست تعادل شکنندۀ سیاسی را نگاه دارد. بشار اسد به او مظنون شد که پنهانی در جهت خروج نیروهای سوری از لبنان و در عین حال خلع سلاح حزبالله تلاش میکند.
عاقبت در فوریۀ سال ۲٠٠۵، رفیق حریری در انفجاری سهمگین به قتل رسید و میراث مادّی و سیاسیاش به پسر کوچک، سعد حریری منتقل شد. اما به عقیدۀ لوموند “این لباس برای سعد بزرگ بود”. او نه ابهت پدر و نه پیگیری وی را داشت. گذشته از مسئلۀ صلاحیت فردی، شطرنج سیاست منطقه متحول شد. اوج گرفتن مخالفتها با بشار اسد در سوریه و سپس افزایش اختلاف و رقابت میان ایران و عربستان، باعث شد که تعادلی که توسط رفیق حریری شکل گرفته بود، به کلی نابود شود. از این پس لبنان میان دو نیروی کاملاً متضاد گرفتار ماند: ایران و حزبالله در یک طرف، عربستان و سنیهای تندرو در طرف دیگر.
سعد حریری که در این میان عاجز مانده بود، زمانی سعی کرد که با جناح حزبالله مماشات کند. اما این رویکرد، باعث دوری از ریاض شد و خشم جوان تازهوارد به دنیای سیاست، محمد بن سلمان را برانگیخت، تا آنجا که سعد حریری چند روزی عملاً در ریاض اسیر ماند.
پس از این دورۀ دشوار سیاسی، بحران اقتصادی لبنان را از نفس اندخت. روزنامۀ لوموند مینویسد: “بعد از مرگ رفیق حریری، خاورمیانه نتوانست مرکز ثقل سنی خود را بازیابد”…
لوموند میافزاید: “ملل خاورمیانه همچنان به دنبال چهرهای میگردند که نمایندۀ اتفاق و وحدت باشد و در مقابل مقاصد ایران وزنهای ایجاد کند و در عین حال با ایجاد سدّی در برابر تفکر جهادی و افراطی، چشمانداز دموکراسی را ممکن سازد”.
حال، معلوم نیست که پسر بزرگ رفیق حریری برای میراث پدری چه طرحهایی در سر دارد.