دادستانی دادگاه بین‌المللی مردمی آبان اسامی ۱۶۰ تن از مقامات ارشد و استانی جمهوری اسلامی ایران از جمله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، را به‌عنوان متهم کشتار آبان ۹۸ منتشر کرد.
این فهرست علاوه‌بر روسای سه قوه، دبیر شورای عالی امنیت ملی، وزیر کشور و فرماندهان ارشد سپاه پاسداران، نیروی انتظامی و ارتش، شامل ده‌ها مقام ارشد دیگر از جمله محمود علوی، وزیر وقت اطلاعات و محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت حسن روحانی، است.
براساس اسناد و مدارک رسیده به این دادگاه از سوی ۴۴۰ نفر که شهادت ۲۱۹ تن از آنها اخذ و راستی‌آزمایی شده است، دادستانی دادگاه بین‌المللی مردمی آبان این ۱۶۰ نفر را به ارتکاب «جنایت علیه بشریت» طی اعتراضات آبان ۱۳۹۸ متهم کرده است.
این دادگاه از همه کسانی که مدارک و اسناد بیشتری در این زمینه دارند، خواست این اسناد را به دادگاه ارائه دهند.
در دور پیشین این دادگاه که آبان امسال توسط سازمان‌های «عدالت برای ایران»، «حقوق بشر ایران» و سازمان بین‌المللی «با هم علیه اعدام» برپا شد، ۳۴ شاهد و شش کارشناس شاهد اسناد و مدارک خود را ارائه کردند.
اعتراضات آبان سال ۹۸ که در ابتدا واکنشی به گران شدن ناگهانی قیمت بنزین بود، به‌سرعت تغییر جهت داد و حکومت جمهوری اسلامی را نشانه گرفت. این اعتراضات اما با سرکوب شدید مواجه شد، به‌طوری که صدها نفر کشته شدند.
شمار دقیق کشته‌شدگان این سرکوب‌ها مشخص نیست، اما خبرگزاری رویترز ضمن اعلام کشته شدن حداقل ۱۵۰۰ نفر در اعتراضات آبان ۹۸، از قول «سه منبع نزدیک به حلقه اطرافیان» خامنه‌ای «و یک مقام چهارم» نوشت که رهبر جمهوری اسلامی به مقام‌های ارشد کشور گفته بود «هر کاری لازم است برای متوقف کردن» اعتراضات انجام دهند.
روایت شاهدان در سومین روز از دور دوم دادگاه بین‌المللی آبان
در سومین جلسه از دومین دور دادگاه بین‌المللی مردمی آبان در روز یکشنبه ۱۷ بهمن که به صورت غیرعلنی در لندن برگزار شد، یک عضو ارشد سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت که تعداد کشته‌شدگان سرکوب‌های آبان در روز دوم اعتراضات، ۴۲۷ نفر در خوزستان و ۴۱۷ نفر در تهران بود.
این شاهد که روز یکشنبه با عنوان شاهد شماره ۶۰۰ به صورت مجازی در دادگاه حضور پیدا کرده بود، خود را از عوامل بازداشت و کشتار معترضان و بازجویی‌های آنها معرفی کرد که اکنون از اقدامات سابق خود پشیمان است.
شاهد شماره ۶۰۰ همچنین تاکید کرد که دستور استفاده حداکثری از خشونت برای سرکوب معترضان آبان ۹۸ از سوی رهبر جمهوری اسلامی صادر شد و در راستای انجام آن از نیروهای لبنانی و سوری که در پادگان‌های سپاه مشغول آموزش بودند نیز استفاده شد.
او همچنین تایید کرد که عده زیادی از اعضای بسیج با این که کودکان کم سن و سال بودند، در این اعتراض‌ها سلاح جنگی داشتند و برای تخلیه هیجان‌شان تیر هوایی می‌زدند یا به مردم شلیک می‌کردند.
این شاهد همچنین درباره بازداشتگاه بزرگی در خیابان تختی گفت که صدتا صدتا دختر و پسر را آن‌جا لخت می‌کردند و کتک می‌زدند.
او درباره شرایط سخت تحویل جنازه قربانیان هم گفت که عده زیادی از خانواده‌های کشته‌شدگان از ترس عواقب، جنازه فرزندشان را مخفی نگه داشته بودند تا بعد از مثلا یک‌ماه آنها را دفن کنند.
این شاهد یکی از دلایل افزایش تعداد کشته‌ها و خشونت‌ها را در جریان اعتراضات آبان ۹۸ «نبود آمادگی و برنامه‌ریزی برای اعلام خبر گرانی بنزین» عنوان کرد و گفت در حالی که حتی حسن روحانی، رئیس جمهور وقت از زمان اعلام این خبر آگاه نبوده، مقامات سپاه از یک هفته قبل آمادگی را شروع کرده بودند و به نیروهای خود که معترض کم بودن زمان برای آماده شدن بودند، گفته بودند که «فقط آماده درگیری باشید».
به گفته شاهد شماره ۶۰۰، معترضان در جریان اعتراضات هیچ سلاحی حتی سلاح سرد به‌همراه نداشتند و فقط شعار می‌دادند.
او همچنین افزود که در پی وخیم شدن اوضاع برای نظام در روزهای دوم و سوم اعتراضات و حتی احتمال تصرف صداوسیما، از آنها خواسته شده بود تا هر کاری می‌توانند برای سرکوب معترضان انجام بدهند.
این شاهد در ادامه از یگان «صابرین» و «امام علی» به عنوان یگان‌های سرکوب معترضان نام برد و گفت که در روز سوم به بسیج اختیار استفاده از سلاح جنگی داده شد.
او افزود که «با توجه به دادن این مجوز برای پایین‌ترین طبقه نظامی یک کشور مطمئنا به طبقات بالاتر اجازه استفاده از تجهیزات بیشتری داده شده بود.»
او در ادامه از این مرکز به عنوان یک سازمان «مخوف» نام برد که فقط به رهبر جمهوری اسلامی جواب پس می‌دهند.
این عضو ارشد سابق سپاه توضیح داد که یگان‌های ویژه که در مناطقی با درگیری مسلحانه وارد شدند، مثل ماهشهر، شوش دانیال و نقاط دیگر خوزستان، کرج، مشهد و غیره اختیاراتی نظیر «۵۰۰۰ اطلاعات سپاه» دارند یعنی مجاز به هر کاری هستند و دیگر نیروها هم باید از آنها اطاعت کنند.
این شاهد توضیح داد که افراد این یگان ویژه تحت آموزش‌های مکتبی شدید قرار می‌گیرند و حتی «اردوهای تفریحی» آنها مناطق جنگ‌زده سوریه و لبنان است و با تمرینات بدنی سنگین برای «برخورد آخر» آموزش داده می‌شوند.
شاهد ۶۰۰ گفت در جایی که نیروهای دیگر قادر به کنترل اوضاع نباشند یگان‌های ویژه، ازجمله «یگان صابرین» و «یگان امام علی» را به عنوان «برگ آخر نظام» وارد صحنه می‌کنند و آنها هرگونه کشتاری انجام بدهند پاسخگوی کسی نخواهند بود.
شاهد شماره ۶۰۰ از سه استان لرستان، خوزستان و البرز به عنوان سه منطقه با بیشترین درگیری‌ها و کشته‌ها نام برد و افزود که البرز «نقطه ضعف نظام» است و خواسته شده که بعدها در مورد استان البرز تصمیم خاصی گرفته شود.
مریم فومنی، محقق هیئت دادستانی دادگاه بین‌المللی مردمی آبان، در گفت‌وگوی اختصاصی با رادیو فردا توضیح داد که در مورد این عضو ارشد سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بررسی کاملی انجام گرفته و راستی‌آزمایی انجام شده و سپس او به عنوان شاهد شماره ۶۰۰ به دادگاه مردمی معرفی شده است
«وحید حقانیان»
این شاهد از فردی به نام خلفی که سمت تشریفات بیت رهبری را بر عهده دارد، همچنین وحید حقانیان، معاونت «امور ویژه» دفتر رهبر جمهوری اسلامی به‌عنوان عوامل اصلی سرکوب اعتراضات آبان ۹۸ نام برد و گفت که حقانیان بعد از علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی اولین نفری است که به فرماندهان سپاه دستورات را ابلاغ می‌کند و این دو نفر به فرماندهان سپاه گفته بودند که «قضیه را جمع کنید».
شاهد شماره ۶۰۰ در ادامه وحید حقانیان را «خامنه‌ای در سایه» نامید و گفت که او بسیار به رهبر جمهوری اسلامی نزدیک است و حتی متن سخنرانی‌های او را چک می‌کند.
او درباره میزان قدرت و نفوذ وحید حقانیان هم گفت که تمام فرماندهان ارتش و سپاه به شدت از او می‌ترسند. او از اختیارات گسترده و بی‌حدی برخوردار است و فرماندهانی را که درخواست برخورد ملایم‌تر داشته‌اند، برکنار کرده است.
این شاهد از بازداشت حدود ۷ تا ۸ هزار نفر در تهران خبر داد و گفت که در روز دوم اعتراضات در خوزستان ۴۲۷ نفر و در تهران ۴۱۷ نفر کشته شدند.
او از بازداشتگاه «پنج هزار» به عنوان بازداشتگاهی برای نگهداری دوتابعیتی‌ها و کسانی که قرار است شکنجه شوند نام برد و گفت این بازداشتگاه توسط اطلاعات سپاه کنترل می‌شود و در آن جا با افراد هر کاری که می‌خواهند بدون توجه قانون می کنند.
در دومین روز دادگاه مردمی آبان خونین چه گذشت؟
«نارضایتی گسترده در داخل سپاه و وزارت اطلاعات»
این عضو ارشد سابق سپاه گفت افرادی در سپاه پاسداران و این یگان‌ها هستند که از این کشتارها و شکنجه‌گری «لذت می‌برند و این کار را دوست دارند و خیلی به آن معتقدند و باور کنید خانواده خودشان را هم تحت فشار شکنجه قرار می‌دهند.»
او اما افزود که اکثریت افراد بدنه وزارت اطلاعات و بدن اطلاعات سپاه «ناراضی‌اند و اگر مجامع بین‌المللی فشار بیاورند تا در ایران یک همه‌پرسی برگزار شود حتی یک درصد هم به نظام رای نمی‌دهند.»
شاهد ۶۰۰ اضافه کرد که «با شبکه عنکبوتی اطلاعات سپاه که در سازمان‌ها هست کسی جرات نمی‌کند از رفتارهای نظام انتقاد کند. اگر کسی مخالفت کند مشکلات زیادی برای خود و خانواده‌اش ایجاد می‌شود.»
او گفت دوستان اطلاعاتی‌اش در مجالس خصوصی از حکومت جمهوری اسلامی ابراز نارضایتی می‌کنند.
شاهد ۴۱۸: «مأموران امنیتی برای طناب دارشان دنبال سر می‌گشتند»
در ادامه جلسه سوم دور دوم دادگاه آبان در روز یک شنبه، شاهد شماره ۴۱۸ که خود را از اعضای نیروی انتظامی معرفی کرد نیز گفت که از ساعت دو بعدازظهر روز شنبه ۲۵ آبان نیروی انتظامی به حالت آماده‌باش کامل درآمد و از نیروها خواسته شده بود که نقش سازمان «دوم رزم»؛ سازمانی که در زمان بحران وارد عمل می‌شود را ایفا کنند.
این شاهد در ادامه از شلیک هزاران گلوله در این روز خبر داد، اما گفت که ناجا دستور تیر نداشته و برای ارعاب مردم تیراندازی هوایی می‌کرد و فقط بسیج و سپاه اجازه تیراندازی داشتند.
شاهد شماره ۴۱۸ همچنین با اشاره به این که سلاح سازمانی ناجا، کلاشنیکف است، گفت که تیرهایی را که پیدا شد، نمی‌شناخته است.
به گفته این شاهد در روز اول اعتراضات در شهری که او مأمور خدمت بوده، دست کم ۱۵ نفر توسط نیروهای لباس شخصی بسیج و سپاه کشته بودند.
این شاهد در ادامه با اشاره به تعداد بالای بازداشت‌شدگان گفت که نیروهای سپاه مجبور شدند حدود ۵۰ نفر را که همه دستبند و چشمبند داشتند، تحویل ما بدهند. این در حالی بود که عده‌ای از بازداشت‌شدگان می‌گفتند که در ساعت شلوغی‌ها در خیابان نبوده‌اند و مأموران امنیتی برای طناب دارشان دنبال سر می‌گشتند.
شاهدان ۴۲۲ و ۴۲۷
در ادامه جلسه سوم دور دوم دادگاه آبان دو خواهر با شماره‌های ۴۲۲ و ۴۲۷ درباره وضعیت اعتراضات در سنندج شهادت دادند.
به گفته شاهد شماره ۴۲۷ در روز دوم، برادرزاده آنها که کم‌تر از ۱۸ سال داشت، بازداشت شد و آنها که به دنبال او بودند شاهد پرتاب گاز اشک‌آور از سوی نیروهای امنیتی به داخل کوچه‌های باریک بودند.
او همچنین از حضور هم‌زمان صدها موتورسیلکت در خیابان، پرتاب گاز اشک‌آور و صدای تیراندازی در شهر سنندج خبر داد که در جریان گریز به خانه یک شهروند پناه برده و پس از بازگشت به خانه متوجه زخم گلوله شده است.
فشار نیروهای امنیتی در زمان تحویل اجساد جان‌باختگان
در ادامه دادگاه، شاهد شماره ۴۹۹ که مردی از سنندج بود، از تخریب اموال مردم توسط نیروهای امنیتی از جمله شکستن شیشه خودروها و مغازه‌ها گفت و تظاهرات مردم را «مسالمت‌آمیز» خواند.
او افزود که در جریان سرکوب آبان، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی شامل بسیج و سپاه حتی افراد سالخورده و کودکان را هم هدف شلیک مستقیم گلوله قرار دادند.
او همچنین از بازداشت یکی از دوستان خود به نام «کاوه ویسانی» گفت که خانواده‌اش پس از ۱۸ روز جسد او را نزدیک یکی از روستاهای منطقه پیدا کردند.
به گفته شاهد ۴۹۹، نیروهای امنیتی از خانواده کاوه ویسانی خواسته بودند تا کشته شدن فرزند خود را به «احزاب کرد مخالف جمهوری اسلامی» از جمله کومله و حزب دمکرات نسبت بدهند اما آنها خودداری کردند. او افزود کاوه ویسانی یک فرزند داشت و همسرش هم در زمان بازداشت او باردار بود.
راستی‌آزمایی شاهدان دادگاه مردمی
مریم فومنی، محقق هیئت دادستانی دادگاه بین‌المللی مردمی آبان، در مورد منابع این آمار و گزارش‌ها به رادیو فردا این‌گونه توضیح داد که این منابع شامل «یکی از فرماندهان ارشد سپاه در تهران»، «یکی از نیروهای فرماندهان رده‌بالای سپاه»، چندین تن از «نیروهای انتظامی سپاه و بسیج» و «سه طلبه سابق» است.
مریم فومنی گفت که یکی از فرماندهان ارشد سپاه در تهران روز گذشته با ما تماس گرفت تا شهادت بدهد و ما به سرعت مصاحبه مفصلی را انجام دادیم که بتوانیم شهادتش را بشنویم و درخواست کردیم تا مدارکش را برای راستی‌آزمایی بفرستد و تا قبل از دادگاه مشغول راستی‌آزمایی گفته‌های او بودیم و این راستی‌آزمایی با همان پروتکل‌هایی که برای بقیه شاهدان داریم انجام شد و او امروز شهادتش را ارائه داد.»
خانم فومنی افزود که یکی دیگر از فرماندهان رده‌بالای سپاه با محققان این دادگاه تماس گرفته که اطلاعات شوکه‌کنندی‌ای داشته است و محققان موفق به راستی‌آزمایی بخشی از این اطلاعات شده‌اند که همان بخش در دادگاه ارائه می‌شود.
محقق هیئت دادستانی دادگاه بین‌المللی مردمی آبان سپس توضیح داد که «در طول هر دو دور دادگاه ۱۲ نفر از نیروهای انتظامی سپاه و بسیج را داشتیم که با واحد دادستانی تماس گرفتند و خواستند که شهادت خودشان را ارائه بدهند. ما در دور اول دو نفر از این افراد را در دادگاه داشتیم که هر دو از نیروی انتظامی بودند. در دادگاه دوم یک نفر را دیروز داشتیم که از اعضای گردان امام علی بود و یک نفر را امروز داشتیم که شاهد شماره ۶۰۰ و فرمانده ارشد سپاه بود. یک افسر نیروی انتظامی دیگر را هم امروز خواهیم داشت و ممکن است یک شاهد دیگر هم از آن ۱۲ نفر امروز داشته باشیم».
از زمان شروع دور دوم جلسات رسیدگی دادگاه بین‌المللی مردمی آبان، بیش از ۴۰ شاهد جدید از طریق واتساپ با دادستانی تماس گرفته‌اند و خواهان ارایه شهادت شده‌اند که چند تن از آنها از مقامات و ماموران سپاه، نیروی انتظامی و بسیج هستند.