سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۶۰۰ هزار نفر در ایران به دلیل جراحت‌ها و آسیب‌های ناشی از درگیری و نزاع به پزشکی قانونی رجوع کرده‌اند. افزایش خشونت و نزاع در سال‌های اخیر در ایران موضوع گزارش‌های آماری و خبری متعددی بوده است.
بنا بر اعلام سازمان پزشکی قانونی ایران سال گذشته (۱۴۰۰) ۵۸۶ هزار و ۲۸۳ مصدوم نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند.
۳۰ درصد از کل ارجاعات به بخش معاینات بالینی پزشکی قانونی مربوط به آسیب‌دیدگان ناشی از نزاع و درگیری است و سهم عمده این درگیری‌ها هم در خیابان و در درون خانواده‌ها اتفاق افتاده است.
خود سازمان پزشکی قانونی نیز اذعان دارد که بخشی از جراحات و ضایعات ناشی از درگیری‌ها به دلایل مختلف به پزشکی قانونی گزارش نمی‌شود و لذا آمار یادشده لزوما بازتاب‌دهنده میزان واقعی مشاجرات و تنازعات منتهی به درگیری‌های فیزیکی و آسیب‌های ناشی از آن نیست. از این رو عدم افزایش قابل توجه در آمار ارجاعات امسال به پزشکی قانونی هم می‌تواند با واقعیت فاصله داشته باشد، چرا که بر اساس بسیاری از گزارش‌ها شمار منازعات و درگیری‌های خیابانی و خانوادگی در سال‌های اخیر در ایران رو به افزایش بوده است.
سازمان پزشکی قانونی در گزارش خود نوشته است که خشم و عصابنیت آنی در میان شهروندان به بروز رفتارهایی توام با درگیری فیزیکی و ضرب و جرح منجر می‌شود که عوارض ناشی از آن نه تنها زندگی فرد آسیب دیده بلکه زندگی فرد ضارب را نیز مختل و دچار بحران می کند.
جامعه‌شناسان و روانشناسان، خشم و تمایل به درگیری‌های فیزیکی را به فقدان آموزش‌های مربوط به مهار خشم و عصبانیت، ضعف فرهنگ گفت‌وگو و عدم ارائه الگوهای مناسب برای پر کردن اوقات فراغت افراد نسبت می‌دهند.
در سال‌های اخیر مشکلات معیشتی ناشی از تحریم‌ها و سوءمدیریت حکومت، افزایش بیکاری، فقر و فاقه، گسترش شدید حاشیه‌نشینی که بنا بر برخی برآوردها حالا شامل یک چهارم جمعیت کشور می‌شود و احساس تبعیض و بی‌عدالتی از عوامل کاهش فاحش آستانه تحمل شهروندان تلقی می‌شوند.
انسداد اجتماعی و فرهنگی، نبود محمل‌های لازم برای شادی، تخریب هر چه بیشتر طبیعت که در تلطیف روان و رفتار شهروندان اثری قابل اعتنا دارد و نیز ناامیدی از احقاق حق در دستگاه‌های قضایی هم سهمی عمده در تشدید خشونت و “تسویه حساب به صورت فیزیکی” داشته‌اند.
آمار بر حسب استان و جنسیت و ماه
در تقسیم‌بندی استانی آمار ارائه شده از سوی سازمان پزشکی قانونی، استان تهران با ۹۶ هزار و ۴۹۶ مورد، در صدر مراجعات مربوط به جراحت‌های ناشی از درگیری‌ها و نزاع‌ها قرار دارد. خراسان رضوی با ۵۱ هزار و ۶۳۰ و اصفهان با ۴۱ هزار و ۶۴ نفر بعد از استان تهران در صدر جدول ایستاده‌اند. این در حالی است که استان های ایلام با سه هزار و ۴۹۰، بوشهر با سه هزار و ۶۴۱ و خراسان جنوبی با چهار هزار و ۱۶۴ نفر کمترین آمار ارجاعات ناشی از نزاع را ثبت کرده‌اند.
شمار مراجعات نسبت به جمعیت البته جدولی متفاوت را به دست می‌دهد. بر این اساس تعداد مراجعات در استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی، همدان و زنجان بالاترین بوده‌اند. کمترین نرخ در این مقیاس در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان ثبت شده است.
به لحاظ فصلی و ماهی نیز دو ماه اول و آخر تابستان، یعنی خرداد و شهریور در سال ۱۴۰۰ پرارجاع‌ترین ماه‌های سال بوده‌اند.
مجموعا حدود یک پنجم کل مراجعات سال ۱۴۰۰ مربوط به این دو ماه بوده‌اند.
شمار مراجعه‌کنندگان زن مضروب ناشی از درگیری‌ها هم ۱۹۴ هزار و ۶۵۸ نفر گزارش شده که تقریبا نصف تعداد مراجعه‌کنندگان مرد (۳۹۱ هزار و ۶۲۵ نفر) است.