نیروهای ناتو پس از حدود ۲۰ سال استقرار در افغانستان، عملیات خروج از این کشور را آغاز کرده‌اند. تا آخرین مرحله از این عملیات که در سپتامبر سال جاری میلادی خواهد بود، ۱۰ هزار سرباز ناتو افغانستان را ترک می‌کنند.
خروج نیروهای ناتو از افغانستان از امروز اول ماه مه رسما آغاز شده است، اگر چه ناتو از چند هفته پیش انتقال بخشی از تجهیزات و وسایل خود از این کشور را به جریان انداخت.
در این اواخر ۳۶ کشور عضو ناتو و همپیمانانش در حضور نظامی در افغانستان شرکت داشتند. قرار است تا آخرین مرحله از خروج نیروهای ناتو از افغانستان در ماه سپتامبر سال جاری میلادی ۱۰ هزار سرباز که وظیفه آموزش نیروهای افغان را بر عهده داشته‌اند، این کشور را ترک کنند، از جمله ۲۵۰۰ سرباز از آمریکا و حدود ۱۱۰۰ سرباز از آلمان.
خروج نیروهای ناتو از افغانستان تحت تدابیر شدید امنیتی و استقرار سلاح‌های سنگین انجام می‌گیرد. وظیفه محافظت از عملیات خروج نیروهای آلمان از افغانستان را واحدی متشکل از نیروهای ویژه برعهده دارد.
ناتو اعلام کرده که امنیت نیروهای این پیمان از بالاترین درجه اولویت برخوردار است و از این رو جزییاتی در باره کم و کیف عملیات خروج، از جمله در مورد شمار سربازان و جدول زمانی خروج یکایک کشورهای عضو این پیمان منتشر نشده است.
کارشناسان نظامی احتمال می‌دهند که نیروهای ناتو در جریان عملیات خروج از افغانستان مورد حملات ستیزه‌جویان طالبان قرار گیرند. مقامات ناتو اعلام کرده‌اند که هر گونه حملات طلبان در حین خروج از افغانستان را “با واکنشی قاطع” پاسخ خواهند داد.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا اواسط ماه آوریل اعلام کرد که تا تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۲۱ تمامی نیروهای آمریکایی از افغانستان را خارج خواهد کرد.
ناتو نیز در پی انتشار این تصمیم اعلام کرد که به حضور نظامی خود در افغانستان پایان خواهد داد. به این ترتیب استقرار سربازان ارتش آلمان در افغانستان نیز پایان می‌یابد. این تا کنون پرهزینه‌ترین و پرتلفات‌ترین عملیات ارتش آلمان بوده است.
۵۹ سرباز آلمانی در جریان حضور نیروهای این کشور در افغانستان جان خود را به ویژه در حملات و سوءقصدها از دست دادند. هزینه حضور سربازان آلمانی در افغانستان در چارچوب عملیات ناتو نیز بر ۱۲ میلیارد یورو بالغ می‌شود.
وظیفه ناتو در سال‌های اخیر به ویژه آموزش سربازان و نیروهای افغان بوده است.
خروج نیروهای ناتو از افغانستان واکنش‌های متفاوتی را در بین شهروندان این کشور به دنبال داشته است. رسانه‌های محلی از شادی بخشی از شهروندان می‌گویند که از این مسئله خشنودند و این روز را به مثابه “روز استقلال” می‌دانند.
این رویداد اما در برخی دیگر ترس و وحشت برانگیخته است. به ویژه قشر تحصیل‌کرده و مرفه که میانه‌رو و آزاداندیش هستند، در صدد هستند، افغانستان را ترک کنند. آنان از روی کار آمدن دوباره طالبان و آغاز جنگ داخلی تازه‌ای در کشورشان واهمه دارند.
اکثر نخبگان سیاسی در افغانستان تصریح کرده‌اند که “خروج مسئولانه‌تر” نیروهای خارجی از افغانستان را شایسته‌تر می‌دانند. منظور آنان تصمیم ایالات متحده به بازگرداندن سربازان آمریکایی است که در نهایت خروج کل نیروهای ناتو را به جریان انداخته است.
به باور آنان نیروهای ناتو می‌بایست منتظر نتیجه مذاکرت صلح میان دولت افغانستان و طالبان می‌ماندند؛ مذاکراتی که از سپتامبر سال گذشته میلادی آغاز شده، اما به ویژه در دوران اخیر بسیار به کندی پیش می‌رود.
البته خروج نیروهای ناتو از افغانستان در نهایت آزمونی برای خود نیروهای امنیتی افغان است که آیا بدون پشتیبانی مستقیم نیروهای خارجی قادر به دفاع از دولت کشورشان هستند یا نه.
در ماه‌های اخیر حملات ستیزه‌جویان طالبان به پاسگاه‌ها و تأسیسات نیروهای امنیتی افغان افزایش یافته است.
ژنرال فرانک مک کنزی، فرمانده سنتکام (ستاد فرماندهی کل نیروهای ارتش آمریکا در خاورمیانه و شمال آفریقا) چندی پیش ( ۲ اردیبهشت / ۲۲ آوریل) ابراز نگرانی کرده بود که ارتش افغانستان بدون حمایت آمریکا دچار فروپاشی می‌شود.
رئیس مجلس افغانستان نیز هشدار داد که خروج عجولانه نیروهای آمریکایی و ناتو می‌تواند خطر تکرار جنگ‌های داخلی در این کشور را به همراه داشته باشد.