دکتر محمدعلی سلطانی از چهره های برجسته فرهنگی، ادبی و دانشگاهی کشور و پدر تاریخ کرمانشاهان در مطلبی خطاب به وزیر گردشگری و میراث فرهنگی به ابعاد واقعه تلخ تخریب بیمارستان تاریخی مسیح دومین بیمارستان مدرن ایران پرداخته است که در ادامه می خوانید:
دیروز در حال رفع عوارض روزی پرکار بودم و گام ها را برای رهایی از خستگی و یکجانشینی در محوطه کتابخانه برمی داشتم و در اندیشه برنامه های امروز بودم که جناب دکتر روح اله بهرامی مسئول انجمن تاریخ ایران در کرمانشاه و استاد دانشگاه رازی تماس گرفت و پس از احوال پرسی ها به ذکر مصیبت بیمارستان مسیح پرداخت و اصرار که مانند همیشه مطلبی درباره این فاجعه فرهنگی و تاریخی بنویسم، چون محترمشان می دارم و برای زحماتشان ارزشی ویژه قائل هستم که براستی خود و یارانشان در تلاش احیا سیمای تاریخی و فرهنگی کرمانشاه هستند تسامح بجایی نرسید؛ ایشان را گفتم؛ تیر بر سنگ آزمودن است و بجایی نمی رسد که در عزای خانقاه اخوت نیز همین فریاد را بر آورده ام و اگر اوضاع کرمانشاه را بر مدار فریادهای این قلم در خبرگزاری کردپرس و نشریات مربوط در تمامی ابعاد فرهنگی و هنری و ادبی و اجتماعی … رصد فرمایید خود کتابی مستقل و مفصل است که آن شاالله مدون شود و برای آیندگان بعنوان سندی در یافتن و سخنی برای گفتن باقی بماند، بهر روی انکار ما و اصرار ایشان که توان رد خواسته انسانی و انصافی ایشان را نداشتم؛ به نگارش این یادداشت انجامید.
این فرصت را غنیمت می شمرم و نه تنها برای ( بیمارستان مسیح ) بلکه برای سراسر استان فریاد چند باره سر می دهم و آنچه دیده ام همانطور که در خاطرات خود درج کرده ام به قلم می آورم که با دردمندان فرهنگ و ادب و هنر هم‌آوا و هم فریاد باشیم.
_ در ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ (امسال) همشهریان شریف و فرهنگ پرور و مطالبه گر در شهرستان همسال با روزگار (روانسر) و شورای شهر و شهردار به سابقه محبت و معرفت و خدمت بر یکی از بلوارهای اصلی شهر نام این قلم را ثبت کردند و مراسمی شایان آراستند که خبر آن در خبرگزاری و کانال های درون و برون مرز درج گردید و تا این لحظه فرصت سپاس از مردم حق گذار خدمت و دوستدار فرهنگ شهر روانسر و میهمانان آن مراسم را که از راههای دور و نزدیک حضور یافته بودند؛ نیافتم در یک کلام در برابر امواج مهر و محب و ادب و نیکی هایشان سر تعظیم فرود می آورم که شکوه جمعیت پیر و جوان و زن و مرد غبار خستگی پنجاه ساله زدود _ در آن سفر به کمند مهر نزدیکان افتادم و چند روزی با همسر و همراهان در بهشت هورامان و جوانرود و ثلاث و روانسر و … در کوه و در و دشت گشت و گذار ایام صباوت از دست رفته را مرور کردم…
سخن به درازا نکشانم که این میان بند مطبوع برای آن آوردم که هر جا پا گذاشتم از گردنه ( ته ته. ) تا تپه های شادی آباد و از داریان تا ثلاث همه و همه بر سیمای سنگ ها رنگ ننگ حفاری های غیر مجاز خودنمایی می کرد و این حکایتی است که دامنه شهرستان های استان کرمانشاه را که کوهها و دشت ها هستند از قصرشیرین تا کنگاور و از گیلان غرب تا نوسود در بر گرفته است و جایی که در خیابان آن ساختمان های ثبت ملی شده را با بلوای رسانه ای ویران می کنند؛ مشخص است در بیابان و کوه و دشت آن چه می گذرد!؟ حرکت هایی که زاییده اقتصاد سیاه است و قوت لایموت هم به سیاه کاری و تاریکی و ظلمت افتاده است از تجاوز به تاریخ و تمدن تا کشت تریاک و افیون در دیار همیشه سوگوار ترویج می شود. در کرمانشاه بنا به آمار ارائه شده قریب یکصد بنا ثبت ملی شده است!؟ بدیهی است که گام نخست در ثبت ملی؛ مرمت، مراقبت و حفظ و نگهداری است اما در این جا؛ ( آب طلب نکرده همیشه مراد نیست ) و متاسفانه آنچه از احوال ساختمان های شاخص و دارای جاذبه برای گردشگری و توریسم می رسد، نه تنها خوشایند نیست بلکه متروکه و در حال فرو ریختن است
خانقاه اخوت
خانقاه اخوت با محتویات آن که موزه عکس و خط و موسیقی و تزیین داخلی نفیس بود محو و نابود شد!!؛ (بیمارستان مسیح ) که فروریخت یا فرو ریخته شد _ به گزارش ویدیویی نشریه باختر، (خانه خدیوی ) که نخستین ایستگاه رادیویی کرمانشاه و حافظه تاریخی هنر و سخن و صوت و صدا و خبر است و می تواند. یکی از مهمترین نماد سرآغاز نو شدن و آشنایی کرمانشاه و کرمانشاهیان با جهان پیرامون باشد و جایگاه سیمای هنرمندان جاوید این دیار با هزار افسوس به زباله دانی و میعاد گاه سارقین برای تقسیم اموال مسروقه تبدیل شده است _ آیا ننگی بالاتر از این می توان سراغ داشت؟
هتل بیستون که هنوز دیدار سران سیاسی و فرهنگی و اجتماعی را می توان درآن بازسازی و جستجو کرد ، حالی بهتر ندارد و ....
هتل بیستون
کرمانشاه طبق آمارهای ارائه شده امروز با شاخص ۳/ ۵۷ در رتبه دوم فلاکت کشور قرار دارد البته شهرهای دیگر زاگرس پس از کرمانشاه به ردیف ایستاده اند ؛ کردستان ۲/ ۵۷ لرستان ۵۲/۵ و چهار محال بختیاری ۵۶/۴ و نیز طبق گزارش مرکز آمار ایران از
طرح آمار گیری نیروی کار کرمانشاه در سال ۱۴۰۲ بیشتر ین نرخ بیکاری را پس از سیستان و بلوچستان با ۳ / ۱۲ درصد دارد یعنی در بیکاری هم دوم کشوری هستیم.
خانه خدیوی
با این همه نعمات؛ آیا آن کس که ساختمان های ثبت ملی شده را ویران و رها می کند, می داند که مرمت و فعال سازی این بناها در جنب نعمت های بی شمار طبیعی و تاریخی در جذب گردشگر و ایجاد اشتغال و بهسازی سیمای استان تا چه میزان تاثیر دارد؟
بیمارستان مسیح
مرا کاری با تاریخچه این بیمارستان و خاطرات یکصد و هشت ساله آن نیست که شرح کامل آن در دانشنامه ( ویکی پدیا ) موجود است و به محض سپردن واژگان (بیمارستان مسیح) از تاسیس۱۹۱۶ میلادی برابر ۱۲۹۵ شمسی تا تخریب در سوم خرداد ۱۴۰۳ شمسی می آید و در تلفن همراه همگان موجود است و دیگر علاوه بر این پیشینه درمان و بهداشت در کرمانشاه از ایام محمد علی میرزای دولتشاه تا دوران رفرم در تاریخ مفصل کرمانشاهان = دانشنامه کرمانشاهان؛ جلد اول، صص ۵۳۱ _ ۵۳۸ آمده است و بیمارستان مسیح چنانکه در بعضی از خبرها آمده ربطی به بیمارستان یا درمانگاه احداث عبدالحسین میرزای فرمانفرما و یادداشت فریدالملک همدانی در ۱۳۲۲ قمری که در تاریخ مفصل کرمانشاهان هم آمده است ندارد زیرا چه از لحاظ زمانی ۱۲ سال فاصله افتتاح دارند و دوم محل بیمارستان فرمانفرما طبق نقشه موجود بعد از مشروطه در مستحدثات دولتشاه قرار داشته است و …
سخن در اینجا با وزیر میراث فرهنگی کشور است. آقای وزیر این بیمارستان که شفاخانه غنی و فقیر و مردان و زنان نامداری بوده است و بر اساس آنچه در یادداشت های آرشیو کتابخانه دارم اعاظم علم و فرهنگ ایران و کرمانشاهان چون رشید یاسمی، علی دشتی، عبدالکریم غیرت؛ غزالی، مظلوم، سردار کابلی، پروین اعتصامی و ... در این شفا خانه روز یا روز هایی گذرانده اند بسیاری از مبارزان و انقلابیون در این بنا تیمار شده‌اند و بسیاری از هنرمندان و پژوهشگران و اهل قلم و ورزشکاران و شخصیت های علمی و ادبی کرمانشاه در این شفاخانه ی خاطره ها یا متولد شده اند یا از درد و بیماری رهایی یافته و یا از آنجا به سرای باقی شتافته اند و بی توجهی موجب نابودی بالغ بر یک قرن حافظه تاریخی در مرگ و زندگی و شفا و بیماری این دیار همیشه سوگوار شد.
مسیحیان معتقد هزاران کیلومتر رنج راه و دوری از زادگاه خود را بر خویش هموار کردند و از نعمات و آسایش جهان مدرن دور شدند تا با بنای این شفا خانه‌در خدمت به سلامت جامعه نوپای ما با کاستن آلام و دردهای بی درمان آن روزگار نیک اعتقادی خود و و صایای عیسی مسیح علیه السلام را با عمل و کردار بباورانند و حتی تعداد ی در شهر ما و برای خدمت به ما در کنار همشهریان ما آنقدر ماندند تا سر به تیره تراب کرمانشاه نهادند و ما چه نامهربان و منجمد و مدعی ساخته های خدماتی آنان را که آرشیو یکصد ساله بخش مهمی از بهداشت و درمان و مرگ و زندگی و زیستن یک شهر بود ویران کردیم حتی به گورستان آنان رحم نکردیم آیا پیامبر نفرمود: آن الله لم یبعثنی معنتا و لکن بعثنی معلما میسرا (خدا مرا نفرستاد برای سخت گیری بلکه فرستاد برای تعلیم و آسان گیری) و ما نه تعلیم دادیم نه تعلیم گرفتیم و نه آسان گیر شدیم و به سخن مولانا که از همین فرموده نشات گرفته؛
سختگیری و تعصب خامی است
تا جنینی کار خون آشامی است
و برای همین حافظ گفت:
… این حدیثم چه خوش آمد که سحرگه می گفت
بر در میکده ای با دف و نی ترسائی
گر مسلمانی ازاین است که حافظ دارد
آه اگر از پی امروز بود فردایی
و ما در امتحان کردار خود نمره خوبی نگرفتیم و کرمانشاه با این دیدگاه جز ویرانی نخواهد داشت زیرا شهری که رنگین کمان آرا و اندیشه و ادیان و مذاهب بوده است امروز از همه نهادها و نمادها ی خود خالی شده است و هرروز هم بد و بدتر می شود و اگر جامعه به علت‌هایی در سکوت مانده است تاریخ که روندی هوشمند دارد؛ نخواهد پذیرفت.
آقای وزیر _ شرح حال کرمانشاه بیمار را در آنچه در این نوشتار گذشت؛ خواندید؛ هنوز سوگ تخریب بیمارستان مسیح ادامه دارد که به گزارش نشریه باختر خبر فقدان ششصد اثر از موزه بیگلربیگی توسط کارگزار موزه!! در رسانه های خبری فضای مجازی را پر کرده و همزمان اسد آباد صاحب اولین موزه مردم شناسی استان همدان شد این شهرستان در مرز کرمانشاه با همدان واقع است هر چند فاصله کرمانشاه و همدان تقریبا ۱۸۷ کیلومتر بیشتر یا کمتر است اما از لحاظ فضای فرهنگی و میراث فرهنگی و رسیدگی ها و شفقت و همصدایی فاصله فراوان داریم.
بلوای رسانه ای که می نویسم این است که, هر رسانه آنچه را می شنود و از سوی گوینده اقتضای پرتاب توپ به زمین دیگر است درج می کند و در این پرتاب ها در نهایت مشخص نیست که مسئول خطای تاریخی اجتماعی اقتصادی و… کیست، ایرنا از قول شهرداری کرمانشاه نوشت؛ شهرداری کرمانشاه: مجوز برای تخریب اثر تاریخی بیمارستان مسیح ندادیم _ خبرگزاری ایمنا نوشت؛ شهرداری منطقه ۴ کرمانشاه گفت: دیوان عدالت اداری مهر سال گذشته در شعبه بدوی حکم به نفع مالک برای ساخت و ساز در ملک خود (بیمارستان مسیح کرمانشاه ) صادر کرد و همین حکم دی سال گذشته به تایید شعبه تجدید نظر دیوان عدالت اداری رسیده و برای اجرا به شهرداری ابلاغ شده است.
خبر دیگر اینکه؛ معاون میراث فرهنگی کرمانشاه؛ ... گویا شهرداری مجوز تخریب بیمارستان تاریخی مسیح را صادر کرده است
… و تاکید کرد از آنجا یی که این بنا به ثبت ملی رسیده اگر مالک بخواهد ساخت و سازی جای آن داشته باشد باید عین بنای اولیه بسازد و شهرداری نیز حق صدور مجوز ساخت و سازی غیر از کاربری اولیه آنرا ندارد.
در خبر دیگر آمده است؛ معاون شهرداری، اظهار می دارد که دستور تخریب دیوارهایی را صادر کرده است ساختمان مخروبه بوده و برای ممانعت از آسیب احتمالی و ریزش دیوار ها بر روی عابرین حکم تخریب صادر کرده است و ساختمان ملی نبوده بلکه دیوار ملی بوده است!؟
حالا شما پیدا کنید پرتقال فروش را! ساختمانی که از زلزله سال ۱۳۹۶ و سیل ۱۳۹۸ نیمه جانی بدر برد و از چند آتش سوزی عمدی و سهوی نسوخت و در ۱۹ تیر ۱۳۹۹ برای بار دوم ثبت ملی شد این بار با بیل مکانیکی در آشفتگی اوایل خرداد سر تسلیمش را به خاک فرود آوردند و هنوز با تمام فراگیری و افزایش اخبار در فضای مکتوب و مجازی این پرسش ها بی جواب است که؛ آیا هنوز مالک بیمارستان دکتر آلفرد آواکیان است؟ یا پس از مهاجرت به ارمنستان به دیگری واگذار و فروخته است؟
امروز مالک بیمارستان مسیح چه کسی است؟ آیا ساختمان ثبت ملی که تعریف خاص خود را دارد با چه شرایطی بیع و شری می شود؟ چرا مسئولان بهداشت و درمان کرمانشاه همانطور که در دانشنامه ( ویکی پدیا ) آمده است مانع از اقدام دکتر آواکیان در احیا و توسعه بیمارستان شدند و گفتند کرمانشاه بیمارستان جدید نیاز ندارد؟!
این ها پرسش هایی است که تا جواب روشن نیابد نمی‌توان گزارش درستی در این باره داشت و تحلیلی روشن ارائه نمود. از سوی دیگر روابط عمومی استانداری کرمانشاه در جمعه چهارم خرداد ۱۴۰۳ از قول مدیر کل راه و شهرسازی استان کرمانشاه در
سایت مربوط آورده است که؛ ( استان در زمینه تحقق برنامه های نوسازی در محله های ناکارآمد و بافت فرسوده از رتبه ۳۰ سی به رتبه ۱۷ هفده کشور ارتقا یافته و با سرعت بهسمت ارتقای بیشتر در حال حرکت است)؟!
این ارتقا و سرعت نشان محسوس آن در بافت فرسوده که شامل اکثر ساختمان های ثبت ملی شده است و حتی محلات متروکه بر سیمای دیار سوگوار ما کدام است؟ در خانه خدیوی است؟ در حمام ملاباشی است یا زورخانه علمدار یا محله آقاجان است؟ در چمن زین العابدین خان یا مسیر علاف خانه و کوچه علماست _ در کجای شهر کرمانشاه است ؟
نکته آخر پس از سقوط بالگرد، تیزری تهیه و در فضای مجازی با عنوان (دستاوردهای آخرین سفر رئیس جمهور شهید به استان
کرمانشاه) در فضای مجازی منتشر شد و در بیست سه مورد بدین شرح تنظیم شده است؛
۱_ تصویب ۳۳ هزار میلیارد تومان برای توسعه و آبادانی استان.
۲ _اختصاص ۱۰۰۰ میلیارد تومان در حوزه آموزش وپرورش
۳ _ اختصاص ۳۰۰۰ میلیارد تومان به بخش کشاورزی
۴ _ اختصاص ۴۰۰۰ میلیارد تومان به پروژه های درمانی استان
۵ _ تصویب ۲۶ میلیارد تومان برای بهزیستی
۶ _ تصویب ۲۰۰ طرح در راستای شکوفا یی و توسعه بیشتر
۷ _ اهدا ۱۰۰۰۰ ده هزار قلم لوازم خانگی ضروری به مدد جویان استان
۸ _ تصویب ۲۰ میلیارد تومان برای پاسخگویی به مکاتبات و درخواست های مردمی
۹ _ اختصاص ۱۸ هزار میلیارد تومان به حوزه عمرانی کرمانشاه
۱۰ _ تخصیص ۲ هزار میلیارد تومان برای اجرای مصوبات سفر رئیس جمهور به استان
۱۱ _ اختصاص ۷۷۰میلیارد تومان به حوزه آب و برق کرمانشاه
۱۲ _ تشکیل قرار گاه ملی ایجاد اشتغال در کرمانشاه
۱۳ _ اختصاص حدود هزار میلیارد تومان به بخش بهداشت و درمان کرمانشاه
۱۴ _ تکمیل حدود ۸۵۰ کیلومتر از راه های استان
۱۵ _ اختصاص ۳۱۳ میلیارد تومان به طرح‌های ورزشی
۱۶ _ اختصاص هزار میلیارد تومان به کمیته امداد
۱۷ _ اختصاص ۴۶ میلیارد تومان برای
تکمیل پنج مجتمع فرهنگی هنری کرمانشاه
۱۸ _ تکمیل پنج تصفیه خانه فاضلاب کرمانشاه
۱۹ _ توزیع ده هزار و سیصد میلیارد تومان در حوزه شهرستان های استان
۲۰ _ تصویب ۶۴ پروژه در حوزه زیر ساختی با اعتباری بالغ بر یازده هزار میلیارد تومان
۲۱ _ تصویب منطقه آزاد قصرشیرین
۲۲ _ ساماندهی و ضعیت کوله بری در مناطق مرزی استان
۳۳ _ تامین اعتبار برای تکمیل سامانه گرمسیری
این ۲۳ بیست و سه مورد و بودجه شگفت آن در کجا اعمال شده است؟ سهم میراث فرهنگی و گردشگری در این مصوبات در کجا مشخص شده است؟! کدام گزارش روشن از این ۲۳ مورد تاکنون تهیه و به مردم ارائه شده است؟ اگر این اختصاص ها و مصوبات در حد کلمات است چرا باید رسانه ای شود؟ پس از حد لفظ عبور کرده است و به عمل رسیده اگر به مرحله عمل و اجرا رسیده است چرا نشانه های آن را نمی بینیم و هر روز بدتر از دیروزیم.
کرمانشاه از تونل توهمی گردشگری بیستون و طاق بستان که هر چند گاه تیتر خبری می شود و از لفظ خارج نشده است، بیستونی که ثبت یونسکو هم شده است و لطف خداوند و عنایت طبیعت سراب آنرا جوشان ساخته و باز بهشت خود را باز یافته اما از نگاه اجرایی و کارساز وزارت میراث فرهنگی خبری نیست و کرمانشاه در این بعد مو ثر و تغییر دهنده و زیر بنایی همانند سایر موارد هیچ روزگار خوبی ندارد.
مردم مظلوم و شریف و اصیل و محروم کرمانشاه خواستار استفاده از مواهب الهی و بهره مندی و بهره وری از مواهب طبیعی و تاریخی زادبوم خود که جاذبه های طبیعی، تاریخی، باستانی، اجتماعی و فرهنگی است از طریق سیاست گذاری های درست و روشن در وزارت میراث فرهنگی هستند که تاکنون جز تعزیه تخریب آثار تاریخی صدای سازنده ای نداشته است جبران و بازسازی ویرانه های آثار تاریخی به ویژه (بیمارستان مسیح ) خواسته جدی یک استان مظلوم است.
آقای وزیر! در تمام جهان زندگی شهرها بر دو چرخ گردشگری و خدمات و تسهیلات شهری پیش می رود و کرمانشاه مدتهاست به ناکارآمدی و ناهمگونی این دو چرخ افقی مبتلا و زمین گیر است، این دیار همیشه سوگوار از زخم بی اعتنایی ها دریابید.