آغاز مرحلهای تازه از تحریمها علیه ایران؛ سایه جنگ بر فراز خاورمیانه
بامداد یکشنبه، تحریمهای جامع سازمان ملل علیه ایران رسماً فعال شد؛ تحولی که از طریق مکانیسم «اسنپبک» یا همان بازگشت خودکار تحریمها صورت گرفت. این رویداد، به باور بسیاری از تحلیلگران، خاورمیانه را وارد مرحلهای تازه و پرخطر کرده است؛ مرحلهای که برخی آن را «ساعت صفر خاورمیانه» مینامند.
واکنشهای بینالمللی: اجماع غرب و فشار فزاینده
ایالات متحده بلافاصله از تمامی کشورها خواست که بدون استثنا تحریمها را اجرا کنند. سه کشور اروپایی نیز در بیانیهای هشدار دادند که تهران باید از هرگونه اقدامی که به تشدید بحران بینجامد، خودداری کند. همزمان خبرهایی از تدوین پیشنویس قطعنامهای ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد منتشر شده است؛ اقدامی که در صورت تصویب، میتواند ابزارهای حقوقی و نظامی سختتری را علیه ایران فعال سازد.
این همگرایی غربی معنایی روشن دارد: بازگشت تحریمها صرفاً تصمیمی نمادین نیست، بلکه بخشی از روندی است که میتواند به انزوای کامل ایران در ساختار بینالمللی منجر شود.
مواضع نهادها و لابیهای جهانی
سازمان «اتحاد علیه ایران هستهای» (UANI) در بیانیهای اعلام کرد که فعال شدن مکانیسم ماشه مانعی جدی در برابر بازسازی توان هستهای و نظامی جمهوری اسلامی خواهد بود. این سازمان همچنین خواستار جلوگیری از کارشکنی احتمالی روسیه و چین شد.
تحلیلگران میگویند چنین موضعگیریهایی بیانگر آن است که فراتر از دولتها، شبکههای فکری و لابیهای تأثیرگذار نیز به دنبال شکلدهی اجماع جهانی علیه تهران هستند.
واکنشهای داخلی: نادیدهگرفتن تعهدات
در داخل ایران، مقامات موضعی تهاجمی اتخاذ کردهاند. قالیباف، رئیس مجلس، اعلام کرد تهران خود را ملزم به رعایت قطعنامهها نمیداند. حتی برخی چهرههای سیاسی پیشین نیز با لحنی انتقادی از بیعملی روسیه در استفاده از حق وتو سخن گفتند. این واکنشها نشان میدهد که حاکمیت ایران در برابر فشار خارجی، راه تقابل مستقیم را برگزیده است.
ابعاد امنیتی: آمادهباش اسرائیل
گزارشهای غربی و عربی حاکی است که اسرائیل حجم بیسابقهای از تسلیحات را انبار کرده است. گفته میشود از زمان آغاز آتشبس با ایران، بیش از یک و نیم میلیون تُن سلاح و مهمات به اسرائیل منتقل شده است. این سطح از آمادهسازی میتواند به معنای انتظار برای سناریوهای درگیری مستقیم یا غیرمستقیم با ایران باشد.
تبعات اقتصادی و فناورانه: فشار بر مردم و سرمایهها
بازار ارز ایران به سرعت به تحریمها واکنش نشان داد. نرخ دلار به بیش از ۱۱۲ هزار تومان رسید و سایر ارزها نیز جهش کمسابقهای را تجربه کردند. سقوط ارزش ریال بار دیگر فشار تورمی بر مردم را تشدید کرده است؛ فشاری که در نبود درآمدهای تازه و کاهش سرمایهگذاری خارجی، زندگی روزمره را سختتر خواهد کرد.
در حوزه مالی ـ فناورانه نیز چشمانداز نگرانکنندهای وجود دارد. خبرگزاری تسنیم گزارش داده که داراییهای دیجیتال ایرانیان در شبکه تتر بهطور گسترده مسدود شده است؛ اقدامی که دسترسی کاربران به سرمایههایشان را مختل کرده و نشان میدهد دامنه تحریمها به عرصه فناوری مالی هم کشیده شده است.
جمعبندی: منطقه در لبه پرتگاه
بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران، صرفاً یک تصمیم اداری ـ حقوقی نیست، بلکه آغاز مرحلهای تازه در رویارویی تهران و جامعه جهانی است. مجموعه فشارهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی از یک سو، و واکنشهای سرسختانه مقامات جمهوری اسلامی از سوی دیگر، خاورمیانه را در وضعیت ناپایدار و خطرناکی قرار داده است؛ وضعیتی که بسیاری آن را یکی از حساسترین مقاطع تاریخ معاصر منطقه میدانند.