آتش در جنگلهای کُردستان؛ نقض آشکار حق بر محیط زیست
آتشسوزیهای پیاپی در جنگلها و مراتع کُردستان در سالهای اخیر، بار دیگر پرسشهای جدی درباره ماهیت و انگیزههای این حریقها را زنده کرده است. فعالان محیط زیست و نهادهای محلی معتقدند که این آتشسوزیها نه رویدادهایی طبیعی، بلکه حاصل اقدامهای عمدی و سازمانیافتهاند؛ روندی که پیامدهای آن فراتر از یک فاجعه زیستمحیطی صرف است.
شواهد اقدامهای عمدی
در تازهترین نمونه، حریق گسترده جنگلهای مریوان که طی چند روز گذشته رخ داد، بارها به دست داوطلبان مردمی و فعالان محیط زیست مهار شد، اما شعلهها هر بار از نقطهای تازه زبانه کشید. این الگو به روشنی نشان میدهد که عامل انسانی در برافروختن آتش نقشی مستقیم داشته است. تکرار چنین سناریوهایی سبب شده تا بسیاری از فعالان محلی از «سوختن عمدی طبیعت» بهعنوان یک سیاست هدفمند نام ببرند.
فراتر از محیط زیست: تهدیدی علیه زندگی مردم
سوزاندن جنگلها و مراتع در کُردستان تنها به نابودی اکوسیستم محدود نمیشود؛ بلکه معیشت هزاران خانواده محلی را نیز به خطر میاندازد. زمینهای کشاورزی، چراگاهها و منابع آب که اساس اقتصاد روستایی و زندگی سنتی مردم کُردستان هستند، مستقیماً در معرض نابودی قرار میگیرند. این روند در عمل به ابزاری برای فشار، مهاجرت اجباری و تغییر بافت جمعیتی بدل شده است.
حق بر محیط زیست، حقی بنیادین
بر اساس اسناد بینالمللی، از جمله «میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی»، حق بر محیط زیست سالم از حقوق بنیادین بشر به شمار میرود. نابودی عمدی جنگلها و مراتع، نقض مستقیم این حق و در تضاد با تعهدات دولت در قبال حفاظت از منابع طبیعی است. در این چارچوب، آتشسوزیهای عمدی در کُردستان را میتوان نهتنها تخریب طبیعت، بلکه نقض سازمانیافته حقوق بشر دانست.