برکناری مدیر مدرسهای در جوانرود بهدلیل اجرای سرود «ڕێی خەبات»؛
صدای دختران خردسال در برابر سیاست حذف فرهنگی
زیتون کهزادی، مدیر مدرسه ابتدایی دخترانه فردوسی در شهر جوانرود از توابع استان کرمانشاه، پس از اجرای سرود انقلابی و کردی «ڕێی خەبات» (راه مبارزه) توسط گروهی از دانشآموزان، از سوی نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی احضار و از سمت خود برکنار شده است.
این سرود در مراسمی به مناسبت سالگرد بمباران شیمیایی حلبچه اجرا شد؛ واقعهای که هنوز در حافظهی جمعی مردم کردستان زنده است و یادآور رنج، مقاومت و امید به رهایی است.
«ڕێی خەبات» یکی از شناختهشدهترین سرودهای آزادیخواهانه در میان جامعهی کُردی است؛ سرودی که دهههاست پیام ایستادگی، اتحاد و عدالت را در دل نسلهای مختلف بازتاب میدهد. اجرای آن توسط گروهی از دختران دبستانی، حرکتی ساده و فرهنگی بود، اما همین حرکت با واکنش تند و بازخواست از سوی نهادهای امنیتی مواجه شد. بر اساس گزارشها، علاوه بر احضار مدیر مدرسه، فشارهایی نیز بر معلمان و مدیران سایر مدارس منطقه وارد شده است تا از انجام برنامههایی مشابه خودداری کنند.
این رویداد را نمیتوان صرفاً یک برخورد اداری دانست؛ بلکه باید آن را در چارچوب سیاست دیرینهی کنترل فرهنگی و زبانی در مناطق کُردنشین ایران دید. در حالی که نظام آموزشی کشور عملاً از آموزش زبان مادری در مدارس جلوگیری میکند، هر نشانهای از هویت فرهنگی و تاریخی مردم کرد، با سوءظن و برخورد امنیتی مواجه میشود.
در چنین شرایطی، حتی اجرای یک سرود که مضمون آن یادآوری رنج و همبستگی است، به تهدیدی علیه نظم رسمی تعبیر میشود.
برکناری زیتون کهزادی نشان میدهد که حکومت از هر گونه بروز خودجوش فرهنگی – بهویژه زمانی که توسط زنان و دختران صورت گیرد – احساس ناامنی میکند. دخترانی که در روز بزرگداشت حلبچه با زبان مادری خود آواز خواندند، ناخواسته به نمادی از مقاومت فرهنگی تبدیل شدند؛ مقاومتی آرام اما عمیق، در برابر خاموشی تحمیلشده.
در نهایت، این حادثه بار دیگر پرسشی بنیادین را زنده میکند:
آیا نظامی که از صدای کودکان در یک مراسم یادبود بیم دارد، میتواند ادعای آموزش، فرهنگ و هویت مشترک داشته باشد؟
شاید پاسخ را همان سرود سادهی «ڕێی خەبات» داده باشد: تا زمانی که مردم صدای خود را دارند، هیچ قدرتی نمیتواند راه مبارزه را خاموش کند.